Overwerken | Hoe zorg je voor gezonde werk-privé balans?

Soms wordt er van je gevraagd om over te werken. Bijvoorbeeld omdat er veel zieken zijn, of vanwege een opdracht die af moet. Daar is niets mis mee. Anders wordt het als overwerken structureel of gewoon wordt en de balans tussen werk en ontspanning weg is. In dit artikel lees je alles over overwerken, de gevolgen ervan voor je fysieke en mentale gezondheid en vooral: hoe jij zorgt voor een gezonde werk-privé balans!

De volgende onderwerpen komen aan bod:

• Wat is overwerken
• Eigenschappen die je mentale gezondheid op de werkvloer in gevaar brengen
• Overwerken gevolgen
• Relatieproblemen door overwerken
• Burn-out door overwerken
• Angststoornis door overwerken
• Tips voor een gezonde werk-privé balans

Wat is overwerken?

Bij overwerken denken veel mensen aan een baas die je voor het blok zet. Die je te pas en te onpas vraagt om over te werken en je het gevoel geeft dat je ‘ja’ moet zeggen om indruk te maken of je baan veilig te stellen. Of die je door middel van het geven van complimenten manipuleert: ‘Jij bent de enige aan wie ik dit durf toe te vertrouwen. Zou je asjeblieft nog een keer willen overwerken? Jij bent de enige die dit kan…’ Maar er zijn veel meer redenen waarom mensen structureel overwerken.

Eigenschappen en kenmerken die je mentale gezondheid op de werkvloer in gevaar brengen

Er zijn verschillende kernmerken en eigenschappen die debet zijn aan een ongezonde balans tussen werk en ontspanning. Wellicht herken jij je in één van onderstaande voorbeelden.

Tomeloze ambitie: Je werk is je leven. Je wordt gedreven door ambitie. Je wilt indruk maken en in rap tempo doorgroeien. En daar past geen 9 tot 5 mentaliteit bij.

Te groot verantwoordelijkheidsgevoel: Je hebt het gevoel dat je je werk af moet maken en geen taken aan anderen kan overdragen. Het kan zelfs zo zijn dat je van alles aanpakt dat niet tot jouw taak behoort. Je komt daarom tijd te kort voor jouw werkzaamheden, waardoor overwerken de norm wordt.

Perfectionisme en faalangst: Je bent bang om fouten te maken, waardoor je veel te veel tijd besteed aan de klussen die gedaan moeten worden. Het kan zelfs zo zijn dat je dingen steeds weer opnieuw gaat doen omdat het in jouw ogen beter kan. Hulp vragen aan anderen komt niet in jouw woordenboek voor, want dat voelt als falen. Bovendien hebt je er dan geen controle over dat er geen fouten worden gemaakt.

Gebrek aan zelfvertrouwen: Je bent afhankelijk van de glimlach van anderen om je goed te kunnen voelen over jezelf. Dat uit zich in het pleasen van de mensen om je heen. Overwerken om je baas te behagen is voor jou belangrijker dan voorzien in je eigen behoeften.

Gebrek aan organisatie/planning: Je hebt je werkzaamheden niet goed gepland of georganiseerd. Daardoor heb je meer tijd nodig om je taken af te ronden.

Geen ‘nee’ durven zeggen: Je bent niet assertief en durft daarom geen ‘nee’ te zeggen als je baas je vraagt om over te werken, of een collega je vraagt om voor hem of haar in te springen. Het gevolg is dat ze je steeds opnieuw weten te vinden.

Werk en privé niet kunnen scheiden: Je vindt het moeilijk om je werk los te laten en hebt het gevoel dat je altijd aan moet staan. Hierdoor neem jij je werk mee naar huis en werk je vaak langer door dan eigenlijk nodig is.

Overwerken gevolgen

Werk je vaak over om welke reden dan ook? Weet dan dat structureel overwerken op den duur negatieve gevolgen heeft voor je fysieke en mentale gezondheid.

Je raakt vermoeid. Als gevolg daarvan kun je moeite krijgen om je goed te kunnen concentreren. Je productiviteit wordt minder en daardoor loop je het risico om fouten te gaan maken.

Een ander veel voorkomend gevolg is dat je emotioneel uit balans raakt. Je herkent dat bij jezelf doordat je bijvoorbeeld heftig reageert op kleine dingen.

Ook kun je je somber gaan voelen of een angst ontwikkelen.

Gezondheidsproblemen liggen op de loer. Je kunt last krijgen van hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, diabetes en een verzwakt immuunsysteem.

Relatieproblemen door overwerken

Op persoonlijk vlak heeft het regelmatig overwerken eveneens gevolgen. Je hebt minder tijd voor familie en vrienden en om te genieten van uitstapjes en leuke activiteiten. Relatieproblemen liggen op de loer omdat je getrouwd lijkt met je werk. En dat levert extra stress op.

Zo kan het bijvoorbeeld gaan om een jaloerse partner die denkt dat je vreemdgaat in plaats van steeds overwerkt, tot een geliefde die meer samen wil doen, of bijvoorbeeld vindt dat je er meer voor de kinderen zou mogen zijn. Privéproblemen leveren een extra dosis stress/spanning op, zodat je snel in de  burn-out gevarenzone belandt.

Kom je er niet uit in gesprekken met je partner? Dan is een goede assertiviteitstraining een uitkomst. Je leert naast beter communiceren ook beter luisteren. Beide zijn onlosmakelijk verbonden met succesvolle communicatie.

Burn-out door overwerken

Niemand raakt burn-out van hard werken op zich. Zolang je maar een goede balans vindt tussen werk en rust. Dit houdt in dat je mentaal en lichamelijk de tijd hebt om te herstellen en je op te laden. Is dit laatste niet het geval, dan ligt burn-out weldegelijk op de loer en is het raadzaam om het roer om te gooien. Lees hier alles over klachten, symptomen, oorzaken en herstel van burn-out.

Angststoornis door overwerken

Wanneer je draaglast groter wordt dan je draagkracht komt er een moment dat je lichaam je een waarschuwingssignaal geeft. Je wordt bijvoorbeeld duizelig, je hart gaat als een razende keer en je krijgt het benauwd. Of het wordt opeens zwart voor je ogen. Je schrikt hier enorm van en denkt dat je een hartaanval krijgt, een hersenbloeding, of dat een ander heftig medisch issue je parten speelt. Een paniekaanval is het gevolg. Als bezoek aan een arts later uitwijst dat je lichamelijk oké bent, vertrouw je het niet. Je bent bang dat je opnieuw ‘niet goed’ wordt in zo’n zelfde situatie. En gaat daarom deze situaties vermijden. Overkwam het je in de auto, dan is rijangst geboren. Was je op dat moment in een openbare ruimte, dan is straatvrees een feit. En zo zijn er talloze angststoornissen die op deze wijze kunnen ontstaan.

Hoe zorg je voor een gezonde werk-privé balans?

Om angst en burn-out te voorkomen is het zaak dat je kiest voor een gezonde balans tussen werk en privé. Je bereikt een gezond evenwicht je als je naast je werk voldoende tijd hebt voor hobby’s, sociale activiteiten, sport en ontspanning.

Tips voor een betere balans tussen werk en privé

Ga eens aan de slag met onderstaande tips om jezelf gezond en in balans te houden:

Stel prioriteiten: Focus op de belangrijkste taken. Laat minder belangrijke taken over aan anderen of plan ze op een later tijdstip.

Vermijd multitasking: Focus je op één taak tegelijk en vermijd multitasking. Dit verbetert je concentratie en productiviteit.

Communiceer: Spreek met je collega’s en leidinggevenden over je werklast en kijk of er manieren zijn om taken te delegeren/ beter te verdelen.

Stel grenzen: Maak duidelijk wanneer je niet beschikbaar bent, zoals tijdens het weekend of tijdens vakantie en zeg nee tegen taken die je niet kunt doen als je het druk hebt.

Neem pauzes: Stop regelmatig om je energie op te laden en je productiviteit te verhogen. Ga even weg van je werkplek en doe iets wat je ontspant.

Maak tijd voor ontspanning: Plan voldoende tijd in voor sport, wandelen, meditatie of ontspanningsoefeningen. Het helpt je om te ontspannen en stress te verminderen.

Hulp nodig?

Het is belangrijk om je eigen grenzen te kennen en te bewaken om angst en burn-out door overwerk te voorkomen. Heb je hulp nodig bij overwerk verminderen, werkstress verminderen en preventie van  burn-out, of het oplossen van angst?

Werk aan je zelfvertrouwen
Ga naar burn-outbehandelingen (ook voor preventie)
Ga naar coaching bij angst
Of kies voor online training

Wil je advies welke coaching of training het beste antwoord is op de problematiek die jij ervaart? Neem gerust contact met ons op.