Ben ik burn-out? Symptomen, Kenmerken en Tips
Burn-out – alles over klachten, symptomen, oorzaken en herstel
Op deze pagina vind je alle informatie over burn-out klachten & symptomen, oorzaken & risicofactoren en burn-out behandeling & herstel. Maar ook: tips tegen stress, hoe je voorkomt dat je burn-out raakt én wat je zelf kunt doen om je herstel te bespoedigen.
Er zijn diverse persoonskenmerken en andere risicofactoren die je enorm vatbaar maken voor burn-out. Ook zijn er symptomen en klachten die er op wijzen dat je regelrecht op een burn-out afstevent. Test hier of jij risico loopt, in de gevarenzone zit, of burn-out bent.
- Wat is burn-out?
- Burn-out klachten en symptomen
- Welke fases en vormen van burn-out zijn er?
- Oorzaken burn-out & risicofactoren
- Alles over burn-out herstel
- Is mijn partner burn-out?
- Burn-out bij medici
- Een andere kijk op burn-out
- Tips & zelfhulptools bij burn-out
- Burn-out ervaringen
- Bore-out: het zusje van burn-out
Wat is burn-out?
Burn-out is emotionele en lichamelijke uitputting. Oorzaak is langdurige stress op het werk of in de privésfeer, waardoor je lichaam zich daar niet meer van kon herstellen. Je was niet in staat om stressoren waar je invloed op hebt, positief te beïnvloeden en om op een gezonde manier om te gaan met stressoren waar je geen vat op hebt.
Als gevolg van je burn-out kun je niet meer functioneren als voorheen. Niet op je werk en ook niet privé.
Burn-out klachten en symptomen
Hoe weet je of je burn-out bent en hoe voel je je dan? Burn-out gaat gepaard met een scala aan symptomen en klachten, want het doet ontzettend veel met je lichaam en geest. Er is wat dat betreft geen noemenswaardig verschil tussen symptomen van burn-out bij mannen en vrouwen. De meest bekende en meest voorkomende burn-out verschijnselen zijn:
Weinig of geen energie:
Je voelt je doodmoe en futloos. Wat je voorheen gemakkelijk afging lukt nu niet of nauwelijks meer.
Cognitieve achteruitgang:
Je hebt last van concentratie- en geheugenproblemen. En moeite om je aandacht ergens bij te houden. Je leest iets en je realiseert je dat er niets tot je is doorgedrongen. Focussen op wat dan ook kost je moeite. Regelmatig laat je geheugen je even in de steek. Eerdere onzekerheden hebben de neiging om te verergeren in niet-reële angsten. Een aantal mensen dat burn-out is, krijgt moeite met rijden op de snelweg. Je leeft meer in je binnenwereld dan in de buitenwereld en het lijkt alsof je hoofd vol zit met watten.
Gedragsveranderingen:
Je bent prikkelbaar en wordt snel boos. Ook kun je cynisch, onverschillig of apathisch zijn. Afstandelijkheid, jezelf isoleren en sociale contacten vermijden komt ook voor. Evenals nergens zin in hebben. Je kunt wantrouwend zijn, of huilen om niets. Oude verslavingen steken de kop op, of er ontstaan nieuwe. Je stelt dingen uit en komt afspraken met jezelf niet na.
Piekeren/ oorlog in je hoofd:
Je bent somber, negatief en ziet overal tegenop. Ook kun je je machteloos, besluiteloos en wellicht opgejaagd voelen. Veranderingen kun je niet aan, want je veerkracht en flexibiliteit zijn weg. De interesse in dingen waar je vroeger warm voor liep is weg. Je zit in de piekermodus en oplossingsgericht denken lukt niet.
Slapeloosheid:
Je kunt niet in slaap komen, of wordt ’s nachts wakker en kunt niet meer inslapen. Na een periode van rust, voel je je niet beter. En na een vrij weekend of vakantie ben je in no time weer doodmoe.
Angst/ paniekaanvallen:
Burn-out werkt als een magneet op licht aanwezige angsten of onzekerheden. Ineens maken angst of paniekaanvallen deel uit van je leven.
Verlies van eigenwaarde en zelfvertrouwen:
Je eigenwaarde en zelfvertrouwen krijgen een enorme deuk. Ook kun je last hebben van gevoelens van waardeloosheid, of schaamte. Je hebt het gevoel dat je niets meer kunt en ziet geen licht aan het einde van de tunnel.
Lichamelijke burn-out klachten:
Naast langdurige moeheid (die je zowel geestelijk als lichamelijk ervaart) zijn er nog veel meer lichamelijke burn-out kenmerken, waaronder:
- Hoofdpijn/ druk op je hoofd
- Hartkloppingen/ pijn op de borst/ hoge adem
- Nekpijn/ rugpijn en/ of andere pijnklachten
- Spierpijn of stijfheid/ problemen met bewegingsapparaat
- Maagpijn/ darmpijn, spijsverteringsklachten
- Sneller vatbaar voor infecties
- Misselijkheid
- Verminderde eetlust
- Oorsuizen
- Slechter zien
- Duizeligheid, tintelingen
- Trillen
- Overmatig zweten
- Geen zin in seks
Belangrijke lichamelijke burn-out klachten en tips hoe je daarmee omgaat.
Welke fases en vormen van burn-out zijn er?
Er zijn verschillende fases en vormen van burn-out. Uiteenlopend van gebukt gaan onder langdurige stress en daarmee gepaard gaande overspannenheid, tot zwaar opgebrand raken. Bij MindTuning onderscheiden we onderstaande fases en vormen.
Fase 1: Langdurige stress
De eerste fase voorafgaand aan burn-out is ongezonde stress. Spanning die je bijvoorbeeld voelt voor een wedstrijd, is een gezonde vorm van stress. Het zorgt ervoor dat je alert bent en beter kunt reageren. Deze spanning is kortdurend waardoor je lichaam er van kan herstellen. Langdurige blootstelling aan stress daarentegen is funest. Je pleegt roofbouw op jezelf. Ga je daarmee door, dan raak je langzaam maar zeker steeds meer overspannen, wat het voorstadium van burn-out is en uiteindelijk burn-out.
Fase 2: Je reserves nemen af
Je bent continu je reserves aan het aanspreken. Daardoor kun je niet meer voldoende herstellen. Het gevolg daarvan is dat je bijvoorbeeld slecht slaapt, prikkelbaar bent en problemen begint te krijgen met aandacht en concentratie. In deze fase kan het zo zijn dat je jezelf op de been houdt met stimulerende middelen, zoals veel koffie, energy drank, roken of drugs. En/ of verdooft jezelf met alcohol of andere middelen om alles maar vol te houden.
Fase 3: Je bent (enkelvoudig) burn-out
Je reserves zijn op. Dit uit zich in emotionele en lichamelijke uitputting. Je functioneert niet langer op je werk en gewone rusttijden, ’s avonds en in het weekend, volstaan niet meer. Hoewel burn-out een aanloop heeft, gaat voor je gevoel ineens de knop om. Dit gaat soms gepaard met een enorme paniekaanval, een black-out, niet meer kunnen stoppen met huilen, of zo moe zijn dat je je bed niet meer uit kunt komen.
Dubbel burn-out: burn-out gecombineerd met angst
Burn-out gecombineerd met angst of paniekaanvallen noemen we dubbel burn-out. In de aanloop naar, of tijdens je burn-out, laaien latent aanwezige of oude angsten vaak op. Of er ontstaan nieuwe. Maar het kan ook andersom zijn. Wanneer je last hebt van bijvoorbeeld faalangst, bloosangst of trilangst, kan dit je zoveel stress bezorgen en uitputten dat je totaal opgebrand thuis komt te zitten. Angst en burn-out versterken elkaar. Een niet-reële angst houdt je in de greep van burn-out. Het is dan ook zaak om eerst de angst op te lossen om te kunnen herstellen van burn-out.
Overige angsten die vaak samengaan met burn-out zijn:
Paniekaanvallen
Hyperventilatie
Hypochondrie
Rijangst
Angst om tegen de vlakte te gaan
Angst voor duizeligheid
Claustrofobie
Spreekangst
burn-out met angst
Zeer ernstig of extreem burn-out
Sommige mensen raken zo extreem burn-out dat ze deze tekst niet zelf kunnen lezen en iemand anders dit voor hen doet. Je kunt als je extreem burn-out bent niet anders dan volledig toegeven aan de extreme moeheid. Het gat waar je in terecht komt is dieper dan diep.
Oorzaken burn-out & risicofactoren
Er zijn talloze oorzaken en risicofactoren die je vatbaar maken voor burn-out. Ze zijn onder te verdelen in situaties die burn-out aanjagen en persoonskenmerken die je gevoelig maken voor burn-out. Veel voorkomende situaties die burn-out veroorzaken zijn:
Burn-out door werk
Aanhoudende spanningen op de werkvloer; dat is burn-out veroorzaker nummer 1. Voorbeelden zijn een te hoge werkdruk, grensoverschrijdend gedrag zoals seksuele intimidatie of agressie, discriminatie, pesten, reorganisatie, je niet gehoord of gezien voelen, conflicten met collega’s of leidinggevenden, baanonzekerheid en daarmee gepaard gaande financiële onzekerheid.
Burn-out door relatieproblemen
Relatieproblemen zorgen voor veel stress en hebben z’n weerslag op hoe je functioneert op je werk. Het gevolg is dat je ook daar spanning of druk ervaart en dus nergens meer tot rust komt. Houdt dit te lang aan, dan is dit ook een prima voedingsbodem voor burn-out.
Relatieproblemen als gevolg van overbelasting op het werk komt ook voor. Als gedragsveranderingen en andere symptomen niet herkend worden als aanloop naar burn-out, gaat dit al snel een eigen leven leiden en kan er zelfs toe leiden dat een partner van iemand met (bijna) burn-out de benen neemt.
Persoonskenmerken die het risico op burn-out vergroten
Niet alleen werk- of andere omstandigheden, maar ook persoonskenmerken (of een combinatie van beide) zijn burn-out veroorzakers bij uitstek. Zoals:
- Perfectionisme
- Controle drang
- Geen ‘nee’ kunnen of durven zeggen
- Gebrek aan assertiviteit
- Te groot verantwoordelijkheidsgevoel
- Altijd maar doorgaan, ook als je bijvoorbeeld ziek bent
- Slecht zelfbeeld en sociale onzekerheid
- Sociale angst zoals bloos-, faal-, tril-, zweet-, of spreekangst
- Niet goed kunnen plannen
Natuurlijk zijn er nog veel meer situaties en triggers die ervoor kunnen zorgen dat je regelrecht op een burn-out afstevent. Zoals financiële problemen, werk in combinatie met mantelzorg of een drukke baan in combinatie met het zorgen voor het gezin, of een verbouwing, enz.
Meer over oorzaken van burn-out
Meer over aanleg voor burn-out
Alles over burn-out herstel
Veelgestelde vragen over burnout
Is burn-out een psychische aandoening?
Burn-out is geen psychische aandoening. Het is uitputting als gevolg van langdurige stress, waardoor je lichaam zich niet meer heeft kunnen herstellen.
Is medicatie nodig bij burn-out?
Er is geen medicatie die je kan genezen van burn-out. Bepaalde behandelaars schrijven wel medicatie voor in combinatie met burn-out behandeling. Het risico dat je geestelijk afhankelijk wordt van medicatie is sterker aanwezig dan je denkt. Afkicken van bijvoorbeeld antidepressiva is voor veel mensen ontzettend moeilijk. Het is dus belangrijk om je vooraf goed te verdiepen in de werking en voor-en nadelen van medicatie.
Kan burn-out vanzelf overgaan?
Burn-out gaat vanzelf over als je het volkomen los zou laten en gedoseerd blijft deelnemen aan het arbeidsproces. Dit is iets wat maar weinig mensen kunnen. Daarom is het raadzaam hulp te zoeken, want tijd komt nooit meer terug.
Hoe lang duurt een burn-out?
Een burn-out kan na 4 tot 8 weken over zijn, maar ook maanden, een jaar of nog langer duren. Er zijn vele behandel- en coaching-trajecten die elk hun eigen tijdsduur kennen, of geen indicatie kunnen geven als het gaat om de duur van het herstel.
De MindTuning aanpak is erop gericht om je herstel tijdens de eerste sessie onmiddellijk in gang te zetten. Met de inzichten, gereedschappen en tools die je daarnaast krijgt aangeboden zijn de meeste cliënten na 4 tot 8 weken hersteld.
Kan burn-out vanzelf overgaan?
Burn-out gaat vanzelf over als je het volkomen los zou laten en gedoseerd blijft deelnemen aan het arbeidsproces. Dit is iets wat maar weinig mensen kunnen. Daarom is het raadzaam hulp te zoeken, want tijd komt nooit meer terug.
Hoeveel rust moet je nemen als je burn-out bent?
Veel rust nemen is goed. Let op; rust nemen is in dit kader niet slapen of niets doen. Rust nemen is dingen doen waarbij je zo min mogelijk hoeft te denken en wat aantrekkelijk genoeg is voor je om je erop te concentreren.
Wat moet je niet doen als je burn-out bent?
Stop met moeten en met denken aan wat je niet wilt. Richt je op wat je wel wilt.
Welke activiteiten mag je wel doen als je burn-out bent?
Wandelen, fietsen en andere sporten, koken, schilderen, muziek maken. Alles dus waar je jezelf in kunt verliezen en je aandacht naar buiten gericht blijft.
Wat te doen bij een zware burn-out?
Kom in beweging, houd zoveel mogelijk contact met je werk en kies voor een behandelmethode die snel werkt. Want langzaam is zoiets als iedere week naar een plaatje kijken, zodat je de hele film mist.
Wanneer weer werken bij burn-out?
Stop 1 tot 2 weken met werken en ga vooral leuke dingen doen en naar buiten. Ga dan weer aan het werk in alle redelijkheid (dus wel minder dan je voorheen deed). Bouw het langzaam op. Blijf alert of je huidige functie wel bij je past.
Wanneer is een burn-out over?
Een burn-out is over als je je lichamelijk en geestelijk weer fit voelt en de dingen weer kunt die tijdens je burn-out niet of nauwelijks meer kon. En je de inzichten en gereedschappen hebt om herhaling te voorkomen.
In de MindTuning-praktijk gaan we nog een stapje verder: ons doel is dat jij je beter voelt dan voor je burn-out. Want dat is wat MindTuning voor uitwerking heeft. Onze aanpak is niet alleen gericht op burn-out herstel, maar op algehele verbetering van jezelf op alle fronten.
De MindTuning aanpak bij burn-out
Het gaat bij MindTuning om jouw wens. De belangrijkste diagnose is om er samen achter te komen wat je graag wilt bereiken. Want wie het leven leidt wat hij of zij graag wil leiden, raakt niet burn-out. Je krijgt uitleg hoe je brein werkt. Waar, wanneer, waarom en hoe het fout gaat. En vooral wat je zelf kunt gaan toepassen, waardoor er direct veel verandert.
Het herstelproces wordt versneld met speciale MindTuning-technieken. Vergelijk het met het afstemmen op een zender van een ouderwetse radio waardoor er geen ruis binnenkomt. Je krijgt een gereedschapskist met tools om de verandering die is ingezet te verankeren, zoals:
- Hoe je beter slaapt
- Hoe je assertief bent en op een prettig resolute wijze je grenzen en wensen aangeeft
- Hoe je stop met met piekeren en leert doel-denken en meesterschap verwerft over je gedachten
- Hoe je stressoren waar je invloed op hebt beïnvloedt en omzet in iets positiefs.
- Hoe je op een gezonde manier omgaat met stressveroorzakers waar je geen invloed op hebt, zodat deze voortaan niet of nauwelijks impact op je hebben.
- Hoe onzekerheid en niet-reële angst verdwijnen
- Hoe de wereld om je heen helder en prettig doordringt
- Hoe je in je kracht komt en blijft
- Hoe je privé en zakelijk het maximale uit je leven haalt
- Hoe je een beter mens wordt voor je omgeving
Lees ook:
Waarom burn-out herstel zo lang duurt
7 tips om je burn-out herstel in eigen hand te nemen
Is mijn partner burn-out?
Wellicht heb je al een tijdje in de gaten dat er iets met je wederhelft aan de hand is. Hij of zij is zichzelf niet meer, heeft last van stemmingswisselingen, is prikkelbaar en vaak moe. De interesse in jou is minder en de fut voor seks ontbreekt. Het lijkt of je steeds verder uit elkaar groeit. Vooral omdat hij of zij het probleem niet signaleert dat jij overduidelijk waarneemt. Herken je dit? Veel kans dat je partner afstevent op een burn-out.
Hoe je burn-out herkent bij je partner en daarmee omgaat
Tips voor partners en familie, zodat je je partner op de juiste manier kunt steunen
Burn out bij medici
Ben je co-assistent, arts-assistent AIOS OF ANIOS, of medisch specialist? De kans is groot dat psychische problematiek je niet bespaard blijft en je in de burn-out gevarenzone belandt, of erger, burn-out raakt.
Burn-out oorzaken, klachten en herstel bij medici
Co-assistenten en burn-out
Arts-assistenten en burn-out
Een nieuwe kijk op burn-out
Wanneer je burn-out raakt, stort je wereld in. Je ervaart het als iets negatiefs. Mogelijk schaam je jezelf en zie je jezelf als zwak. Maar niets is minder waar. We spreken hierbij uit eigen ervaring en die van duizenden cliënten die achteraf dankbaar zijn voor wat hen is overkomen. Want burn-out is geen teken van zwakte, maar van kracht.
Waarom je dankbaar kunt zijn voor een burn-out.
Waarom burn-out geen teken van zwakte is, maar van kracht.
De 5 zegeningen van een burn-out
Tips & zelfhulptools bij burn-out
MindTuning heeft in de afgelopen 30 jaar als burn-out specialist diverse zelfhulptools ontwikkeld waarmee je zelf aan de slag kunt. Of je nu last hebt van stress, blootstaat aan risicofactoren, persoonlijkheidskenmerken hebt die je vatbaar maken voor burn-out, of regelrecht burn-out bent.
Gebrek aan assertiviteit is een belangrijke burn-out veroorzaker. Er wordt geen of onvoldoende rekening met je gehouden omdat je niet in staat bent om je grenzen en wensen aan te geven. Bekijk in de mini training assertiviteit hieronder hoe je je assertiviteit vergroot.
Om burn-out te voorkomen, of ervan te herstellen, is het belangrijk om regelmatig goed te ontspannen. Doe je voordeel met de 7 ontspanningsoefeningen voor meer rust die je zelf kunt doen.
Burn-out gaat vaak gepaard met boosheid. Maar boosheid is als zelf een gifbeker leegdrinken en hopen dat een ander er aan dood gaat. Ontdek de 11 manieren om te vergeven.
Leer de 3 stappen om kort en krachtig met emoties om te gaan.
Burn-out ervaringen
Wat zijn de ervaringen van onze cliënten met de MindTuning burn-out aanpak?
REVIEWS >>>
Alles over het zusje van burn-out: bore out
Mensen raken burn-out omdat ze teveel op hun bordje krijgen of kampen met een te hoge werkdruk. Maar ook het tegenovergestelde komt voor. Dit heet bore-out. Je stort geestelijk en mentaal in als gevolg van langdurige stress die wordt veroorzaakt door te weinig uitdaging of verveling. Check de symptomenlijst of je bore-out bent