Last van faalangst? | Alles over angst voor mislukking
Gezonde spanning leidt tot betere resultaten. Daarom is het geen enkel probleem als je wat zenuwachtig bent als je iets moet doen of presteren. Je zou het positieve faalangst kunnen noemen. Maar heb je last van negatieve faalangst, dan is er sprake van ongezonde spanning, negatieve gedachten en een negatief zelfbeeld. Het leidt ertoe dat je niet meer in staat bent om alles uit jezelf te halen wat er in je zit. Je leest in dit artikel hoe je de negatieve vorm van faalangst herkennen en overwinnen kunt.
Lees verder over faalangst; de volgende onderwerpen komen aan bod:
- Actieve faalangst en passieve faalangst
- De 4 vormen van faalangst
- Symptomen van faalangst
- Praktijkvoorbeelden van faalangst
- Faalangst en perfectionisme
- Oorzaken faalangst
- Tips bij faalangst overwinnen
Actieve faalangst en passieve faalangst
Er zijn 2 soorten faalangst: passieve en actieve.
Heb je last van passieve faalangst, dan vermijd je situaties of taken uit angst dat iets je niet gaat lukken. Het gevolg is uitstelgedrag en nieuwe dingen ga je uit de weg.
Bij actieve faalangst ben je ook bang om te falen, maar span jij je wel ergens voor in.
4 vormen van faalangst: in welke herken jij je?
Faalangst uit zich in verschillende vormen. Of het nu gaat om faalangst bij kinderen of bij volwassenen; je kunt last van één, meerdere, of al deze vormen van faalangst tegelijk hebben.
*Cognitieve faalangst
De meest bekende vorm is cognitieve faalangst/ examenvrees. Je bent doodsbang om het er niet goed vanaf te brengen tijdens een toets, examen, overhoring, of het maken van een scriptie.
*Faalangst bij prestatiedruk
Heb je faalangst bij prestatiedruk, dan ben je angstig dat je niet aan de verwachtingen of eisen van anderen (of jezelf) kunt voldoen. Het kan hierbij o.a. gaan om het uitvoeren van bepaalde taken op je werk, of jouw functioneren op de werkvloer in het algemeen.
*Sociale faalangst
Ook sociale faalangst komt veel voor. Als alle ogen op jou gericht zijn, ben je bang om negatief beoordeeld te worden. Spreekangst valt hier onder. Ook stotteren is een vorm van sociale faalangst.
*Motorische faalangst
De vierde vorm is motorische faalangst. Deze angst is gerelateerd aan motorische taken zoals sportieve bezigheden en het neerzetten van een fysieke prestatie. Denk aan gymles op school. Maar ook aan zaken waarbij je bang bent om te mislukken als je iets met je handen moet doen, zoals handenarbeid en tekenen.
Symptomen van faalangst
Heb je last van faalangst, dan gaat dat gepaard met verschillende lichamelijke en psychische symptomen, zoals.
- Laag zelfbeeld, onzekerheid, gebrek aan vertrouwen in jezelf
- Angst voor kritiek
- Je piekert je suf en bedenkt wat er allemaal verkeerd kan gaan
- ‘s Nachts wakker liggen
- Bevriezen; er komt niets meer uit je handen of je kunt niet meer bij informatie komen die je voorheen wel had
- Niet meer helder kunnen waarnemen
- Hartkloppingen
- Hoge adem en hyperventilatie
- Zweten
- Trillende handen
- Blozen
- Misselijkheid, maag- en darmklachten, hoofdpijn
- Duizeligheid of het gevoel dat je flauw zult vallen
- De buitenwereld dringt niet meer tot je door
Of ga naar de Online training tegen faalangst
Praktijkvoorbeelden van faalangst
Heb je last van faalangst? Dan herken jij je vast in een of meer van de volgende praktijkvoorbeelden.
Sociale faalangst in de praktijk
Sociale faalangst uit zich regelmatig in spreekangst. Bijvoorbeeld als je een spreekbeurt houden moet. Of tijdens een voorstelrondje, vergadering, presentatie, of ander moment waarop er van je wordt verwacht dat je iets vertelt. Ook stotteren valt hier onder. Zodra je voor een groep iets moet doen of spreken, voel je dat alle ogen op jou zijn gericht en ontstaat er kortsluiting. Maar ook tijdens zoiets als een sollicitatiegesprek kan dit je overkomen.
Faalangst bij prestatiedruk in de praktijk
Als jijzelf of anderen – zoals je baas, docent, of ouders – de lat heel hoog leggen en jij daaraan uit alle macht wilt voldoen, leidt dit vaak tot faalangst.
‘Ik verwacht van je….’
‘Ik weet zeker dat je…’
‘Alles staat of valt met hoe jij deze klus klaart…’
Maar ook een opmerking als: ‘De volgende keer verwacht ik betere resultaten…’, kan enorme ongezonde stress en spanning oproepen wanneer je werkzaamheden of taken moet uitvoeren. Het resultaat is dat het je niet meer lukt.
Motorische faalangst in de praktijk
Heb je lichamelijke faalangst, dan zijn gymlessen op school een nachtmerrie. Ook is een sportclub of sportschool niet snel aan jou besteed. Je gaat liever in je eentje hardlopen op een plek waar je niemand tegenkomt. En schaft bijvoorbeeld zelf fitnessapparatuur aan, zodat je thuis in alle anonimiteit kunt trainen.
Ook vakken waarbij je met je handen moet werken, zoals handenarbeid, ga je het liefste uit de weg. Je kunt sowieso niet functioneren als mensen op je vingers kijken.
Cognitieve faalangst/ examenvrees in de praktijk
Faalangst op school of tijdens een studie komt heel veel voor. Je hebt een toets, overhoring of examen en je daarop zo goed mogelijk voorbereid. Je weet dat je er alles aan hebt gedaan, maar toch ben je onzeker en maak je je er druk over of je wel een voldoende zult halen.
Je kunt er ‘s nachts wakker van liggen, wat het er niet beter op maakt, omdat je de volgende dag niet fit bent. En zodra je de opgaves daadwerkelijk moet doen, gebeurt het… Je kunt niet helder meer denken, of krijgt een totale brainlock. Je kunt niet meer bij de informatie komen die je eerder toch echt paraat had.
Last van faalangst bij rijexamen
Het afleggen van een rijexamen is ook iets waar je enorm tegenop ziet als je examenvrees hebt. Je kunt het best, anders had jouw rij-instructeur het examen niet aangevraagd. Maar als het zover is, breekt het zweet je uit en je hart slaat op hol. Er gaan er allerlei dingen fout, die voorheen wel goed gingen, omdat je niet meer helder kunt zien of denken.
Faalangst en perfectionisme
Faalangst en perfectionisme gaan hand in hand. Het woord zegt het al: je wilt alles perfect doen. Het leidt ertoe dat je dingen tig keer gaat controleren en het dan zelfs wellicht nog een keer opnieuw doet, om te voorkomen dat het niet goed genoeg is. Dit kan zelfs leiden tot dwang, ook wel Obsessief Compulsieve Stoornis genoemd.
Oorzaken faalangst
Faalangst kan allerlei oorzaken hebben. De kiem wordt vaak gelegd in je kinderjaren, maar het kan ook later ontstaan. Hieronder staan de belangrijkste aanjagers op een rij:
Niet kunnen loslaten
Het kan iedereen overkomen dat je een keer je dag niet hebt, waardoor iets niet goed lukt. Maak je daar geen probleem van en stap je er gewoon overheen? Dan is er niets aan de hand. Maar kun je het niet loslaten en blijf je erover piekeren en je zorgen maken dat het je nog een keer overkomt? Dan gaat het een eigen leven leiden en loop je het risico dat je last van faalangst krijgt.
Teveel van jezelf eisen
Ook wanneer je een baan hebt of opleiding doet die echt boven je macht ligt, je teveel van jezelf vraagt en heel erg perfectionistisch bent, is faalangst al snel een feit.
Faalangst en leerstoornissen
Een leerstoornis als dyslexie of dyscalculie kan eveneens voor faalangst zorgen. Vooral als je iemand bent die zich dan juist op andere vlakken extra wil bewijzen.
Opvoeding en omgevingsfactoren
Ook opvoeding en omgevingsfactoren hebben invloed op het ontwikkelen van faalangst. Hadden je ouders en/ of je meesters en juffen te hoge verwachtingen van jou als kind? Dan kan dat een enorme wissel op je trekken.
Maar ook een werkgever die teveel van je vraagt, of je afblaft als het een keertje wat minder goed gaat.
Problemen thuis kunnen eveneens zo’n invloed hebben dat je last van faalangst krijgt. Helemaal als je te maken hebt met een partner die je manipuleert en emotioneel chanteert.
Gebrek aan assertiviteit
Ben je niet assertief en kun je niet of moeilijk ‘nee’ zeggen? Dan loop je het risico dat er teveel van je wordt gevraagd en je het niet meer kunt bijbenen, of fouten maakt. Word je daar op een negatieve manier op aangesproken, dan ontaardt ook dit al snel in een angst om te falen.
Geen zelfvertrouwen
Gebrek aan zelfvertrouwen en faalangst gaan hand in hand. Heb je in je jeugd te vaak gehoord: ‘Dat kan jij niet…’, ‘doe maar gewoon dat is al gek genoeg…’, dan is dat niet goed voor je zelfbeeld en zelfvertrouwen. En is de kiem gelegd dat je angstig wordt om niet goed genoeg te zijn en te falen.
Tips bij faalangst overwinnen
De vraag is natuurlijk: wat kun je zelf doen tegen faalangst? Om te beginnen is het goed om het volgende te weten: wie last heeft van faalangst is niet alleen angstig dat iets niet gaat lukken. Je bent daar zoveel mee bezig dat de kans wel heel erg groot is dat je daadwerkelijk zult falen. En dan denk je: zie je wel?
Maar het mislukt helemaal niet omdat je de capaciteiten niet hebt, maar omdat jij je focust op een negatieve uitkomst. Er zijn verschillende dingen die je zelf kunt doen om de boel eens om te draaien. Van faalangst naar zelfvertrouwen dus. Je leest het in de tips hieronder.
Faalangst Tip 1: Maak de volgende balans op
Faalangst gaat gepaard met eindeloos piekeren. Sta er eens bij stil wat je allemaal denkt en wat die gedachten je opleveren in positieve zin. Lost jouw angst op? Ga jij je er beter door voelen? Als die gedachten je wat goeds opleveren, dan zou ik zeggen: ga daarmee door. Als het je niets goeds oplevert, kap er dan mee! En stuur je gedachten in een richting die je wel wat oplevert. De volgende 2 tips helpen je daarbij.
Faalangst Tip 2: Zo motiveer je jezelf wel
Er is niets vervelender dan in het gezelschap zijn van mensen die onaardig tegen je zijn. We gaan ze daarom liever uit de weg. Maar er is 1 persoon die je overal mee naartoe neemt en met wie je altijd een innerlijke dialoog voert. Die persoon ben je zelf. Zorg daarom dat je goed gezelschap bent.
Wees aardig naar jezelf. Behandel jezelf zoals je ook een goede vriend, vriendin, of kinderen zou behandelen. En complimenteer en motiveer jezelf. In de praktijk betekent dit dat je jezelf vertelt dat je iets wél kunt. Je maakt tegen iemand die je lief is toch ook geen negatieve opmerkingen zoals: ‘Dat lukt je toch niet…’
Faalangst Tip 3: Zo verander jij je innerlijke dialoog
Verander de volgende waaromvragen waar jij je veel te vaak mee bezighoudt: waarom heb nou zo’n faalangst, waar komt dat vandaan, wat is er met me aan de hand, ik kan het niet uitstaan van mezelf… Waarom nou zus, waarom nou zo… Misschien gaat het wel nooit over…
Dit zijn innerlijke dialogen in de verkeerde richting. Vervang deze waaromvragen voortaan door vragen die je wel helpen: waarom lukt het me wel, waarom kan ik het wel, waarom ben ik zo slim, waarom zie ik er goed uit, waarom is het heel verstandig dat iemand mij deze klus toevertrouwt…?
Doe dit niet één keer, maar blijf dit bewust naar jezelf toe herhalen. Je wordt dan van onbewust demotiverend, bewust motiverend naar jezelf. En uiteindelijk wordt het een automatisme.
Faalangst Tip 4: Zo breng je jezelf tot rust
Spanning gaat gepaard met een hoge ademhaling. Met de volgende oefening breng je die omlaag en wordt je een stuk rustiger. Je doet deze oefening hardop als je alleen bent en in gedachten als er andere mensen bij zijn. Tel van 1 tot 8. De 8 gaat daarbij in toon omhoog. Las dan even een pauze in en eindig met een resolute 9 en ga daarbij in toon omlaag.
*Je vindt de oefening in de video op deze pagina, zodat je kunt zien en horen op welke manier je deze oefening op de juiste manier doet. Deze start bij 7.08 minuten.
Wil je meer hulp bij het oplossen van faalangst? De mogelijkheden voor faalangst training staan hieronder op een rij:
Faalangst e-training
Thuis in je eigen tempo afrekenen met faalangst met behulp van duidelijke instructievideo’s
Training in klein groepsverband
Deze training duurt 2 dagdelen en vindt plaats bij ons op locatie
Persoonlijk consult
1 op 1 coaching op jouw probleem op te lossen
Of lees mijn boeken, waarin je leert hoe je zelf je probleem aanpakt.
Wil je meer weten over de MindTuningpraktijk? Neem dan gerust contact met ons op.
Bestsellers van Pieter Frijters
