Depressie | herkennen en voorkomen

Het woord depressie of depressief zijn heeft niet voor iedereen dezelfde lading. In de volksmond gebruiken we het als we ons een keer niet jofel voelen, of een slechte dag hebben. Een echte depressie is echter iets heel anders. In deze blog lees je wat een depressie inhoudt, welke soorten depressie er zijn, hoe je voortekenen herkent, wat de oorzaak kan zijn en hoe je voorkomt dat je een depressie ontwikkelt.

Wat is een depressie?

Een depressie is een stemmingsstoornis. Het betekent dat je niet een keertje in de put zit, maar een langere tijd continu in een abnormale sombere stemming verkeert, lusteloos bent, nergens zin in hebt of van kan genieten.
Een depressie kan variëren van mild tot ernstig en kan het dagelijks functioneren aanzienlijk belemmeren. Het gaat bijvoorbeeld gepaard met concentratieproblemen en moeite hebben met het uitvoeren van zelfs de eenvoudigste taken. En ook dat je het gevoel hebt dat er geen hoop is op verbetering. Je kunt aan de buitenkant niet per se zien of iemand aan een depressie lijdt. Er zijn voorbeelden te over van mensen die zich van binnen vreselijk depressief voelen en naar buiten toe doen alsof alles koek en ei is.

De eerste tekenen…

Hoe kun je een depressie herkennen? De eerste tekenen van depressie kunnen subtiel zijn en worden soms over het hoofd gezien. Vaak begint het met sombere gedachten, een sombere stemming, gevoel van droefheid, prikkelbaarheid of leegte dat maar niet weg wil gaan. Je hebt geen zin in dingen waarvoor je normaalgesproken met plezier je bed uitkomt. Je kunt je eetlust verliezen en moe zijn, slecht slapen of juist heel veel slapen.

Depressief symptomen

Na verloop van tijd kunnen de symptomen en lichamelijke klachten van een depressie verergeren. Voorbeelden van depressieve klachten zijn:

• Aanhoudende droefheid, angst of leegte
• Verlies van interesse in activiteiten
• Vermoeidheid en gebrek aan energie
• Veranderingen in eetlust en gewicht
• Slaapproblemen, zoals slapeloosheid of overmatig slapen
• Gevoelens van waardeloosheid of schuld
• Moeite met concentreren, besluiteloosheid
• Psychotische kenmerken tijdens een depressieve periode komen ook voor bij een zware depressie. Net zoals gedachten aan de dood of zelfmoord

Verschillende soorten depressies

Er zijn verschillende vormen van depressie. Ze staan hier onder op een rij.

Depressieve stoornis

Een ‘gewone’ depressie, wordt ook wel een depressieve stoornis of ‘unipolaire depressie’ genoemd. De periode waarin je depressief bent, heet een depressieve episode. Een depressieve stoornis gaat gepaard met een langere periode waarin je je down voelt.

Bipolaire stoornis

Een bipolaire stoornis gaat naast depressieve episodes gepaard met precies het tegenovergestelde: manische episodes. Tijdens de manische periodes ben je abnormaal blij en energiek en kun je overmoedig en snel ontvlambaar zijn.

Postnatale depressie

Een postnatale depressie komt voor bij vrouwen enkele maanden na een bevalling. Vaak gaat het om somberheid en kun je niet genieten van je baby.

Chronische depressie

Als je 2 jaar of nog langer depressief bent, wordt dit een chronische depressie genoemd.

Seizoensgebonden depressie

Een seizoensgebonden depressie – het woord zegt het al – hangt samen met de seizoenen. Je hebt dan alleen in één bepaald seizoen last van een depressie, bijvoorbeeld in de winter. Bij vrouwen komt dit meer voor dan bij mannen. Verwar een winterdepressie niet met de winterblues, want dat laatste is veel minder heftig.

Psychotische depressie

Als je naast depressieve symptomen ook lijdt aan waanideeën of hallucinaties, noemen we dit een psychotische depressie.

Oorzaken van depressiviteit

De oorzaken van depressiviteit variëren. Zo speelt bijvoorbeeld erfelijkheid regelmatig een rol. Dan zie je dat depressieve klachten in een familie vaker voorkomen.

Neuro chemische onbalans (met name verstoringen in neurotransmitters zoals serotonine en dopamine) wordt ook geassocieerd met depressiviteit.

Stressvolle levensgebeurtenissen en trauma’s zijn eveneens aanjagers van depressie.

Mensen die lijden aan ziekten, zoals dementie, de ziekte van Parkinson of na een beroerte hebben een hogere kans op depressie. Ook als je een ander ziekte hebt, zoals kanker kan de pijn en de stress die je voelt je depressief maken.

Bepaalde medicijnen hebben als bijwerking dat zij een depressie kunnen veroorzaken. Denk aan bètablokkers tegen hoge bloeddruk, cortison en medicatie tegen psychoses.

Depressie en burn-out

Mensen die burn-out zijn  hebben regelmatig depressieve klachten. De klachten bij burn-out en depressie overlappen elkaar en kunnen elkaar zelfs versterken of in stand houden.

Tips voor het voorkomen van depressie

Je kunt zelf heel veel doen om het ontstaan van een depressie zo weinig mogelijk kans te geven.

✓    Zorg goed voor jezelf. Dat betekent voldoende slapen, gezonde voeding en lichaamsbeweging. Doe leuke dingen waarin jij je helemaal kunt verliezen, zoals wandelen, fietsen, koken, muziek maken, tekenen, schilderen.

✓    Krop dingen niet op. Praat met vrienden en familie, en wees open over je gevoelens. Het delen van je gedachten en emoties kan helpen om ze te verlichten.

✓   Ontwikkel je veerkracht, zelfvertrouwen en assertiviteit.  Zo word je weerbaarder tegen stress, functioneert je oplossend vermogen optimaal en is goed voor jezelf zorgen een vanzelfsprekendheid.

✓    Houd je niet bezig met wat je niet wilt, maar richt op je op wat je wél wilt. Zoek hulp of ondersteuning om je doelen te bereiken als dat nodig is, bijvoorbeeld in de vorm van een coaching traject.

✓    Leer stressmanagementtechnieken. Ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen en meditatie kunnen helpen om stress te verminderen en veerkracht op te bouwen.
Bekijk bijvoorbeeld deze video waarin we 7 ontspanningsoefeningen aan je uitleggen die je helpen om tot rust te komen. Alle oefeningen hebben één ding met elkaar gemeen, compleet in het NU zijn. Er zit vast een ontspanningsoefening tussen die bij jou past.

✓    Leer goed omgaan met je emoties. Lees hier de 3 manieren waarop mensen met emoties omgaan en welke wijze de beste is. 

✓    Leer goed omgaan met tegenslagen. Lees hier 4 belangrijke tips die je hierbij zullen helpen.

✓    Wees vergevingsgezind naar jezelf en anderen. Dan valt er een enorme last van je schouders. Hier lees je 11 tips manieren om te vergeven.

✓    Leer gedachtenmanagementtechnieken die je inzicht en tools geven om je gedachten richting te geven zodat zij voor in plaats van tegen je werken. Met het boek Meester over je gedachten van Pieter Frijters, kun je hier zelf mee aan de slag gaan. 

EXTRA Tip bij depressie met angst en paniek

Geef geen aandacht aan je lijf en wat je voelt als je naast depressief ook angstig bent, of in paniek raakt. Ga niet je best doen om jezelf onder controle te krijgen, want dat werkt precies tegenovergesteld en het verergert je angst en paniek.
Wat wel helpt is om je zintuigen bewust te gebruiken. Kijk goed om je heen wat er allemaal te zien is en draai daarbij je hoofd goed mee in de richting waarin je kijkt. Luister naar de geluiden die er allemaal te horen zijn. Zet je tastzintuig aan het werk en voel bijvoorbeeld de structuur van de stof van je kleding. Je kunt je smaakzintuig inzetten door een snoepje te nemen en je aandacht te richten op de smaaksensaties in je mond. Hoe meer zintuigelijke dingen je tegelijk doet, hoe beter het is!