Oververmoeidheid – oorzaken, symptomen en effectieve behandelingen

Wat betekent het als je oververmoeid bent?

Oververmoeidheid betekent dat je lichaam en geest aan rust toe zijn. Het gaat verder dan normale vermoeidheid na een lange dag werken of intensief sporten. En is ook iets anders dan een keertje het gevoel hebben dat je wat sneller moe bent dan anders.

Oververmoeidheid is namelijk een staat van zijn waarbij rust en slaap je niet meer voldoende helpen om te herstellen.

Oververmoeidheid en ziekteverzuim

Het komt vandaag de dag steeds vaker voor dat mensen heel erg moe zijn. Regelmatig vormt dit, al dan niet in samenhang met andere gezondheidsklachten, een belangrijke factor voor toenemend ziekteverzuim en burn-out.

Ernstige vermoeidheid kan echter ook een aanwijzing zijn dat iemand lijdt aan een depressie.

Voel jij je oververmoeid?

Als je je vaak en snel oververmoeid voelt, of constant moe en uitgeput bent, en je zelfs na een goede nachtrust nooit meer fit voelt, zou je heel goed oververmoeid kunnen zijn.

Je hebt heel weinig energie vergeleken met voorheen. Je raakt vermoeid als je dagelijkse dingen doet die je gewoonlijk geen of weinig moeite kostten. Het lukt je gewoonweg niet meer om zaken die je wilt of moet aanpakken moeiteloos klaar te spelen. Terwijl het voor anderen normaal is om deze dingen te doen zonder dat ze hen erg moe maken.

Meerdere keren een kop koffie nemen, helpt niet tegen oververmoeidheid. Je kunt naast lichamelijk ook mentaal oververmoeid zijn en last hebben van lusteloosheid; alleen het denken aan een bepaalde activiteit is al teveel. Je hebt heel veel moeite om je ergens op te kunnen concentreren.

Wetenschap: ‘vermoeidheid blijkt vaak mentaal te zijn’

Onderzoek suggereert dat oververmoeidheid zelfs vaak meer mentaal dan fysiek is. Dat komt omdat een belangrijke veroorzaker van oververmoeidheid chronische stress is.

Het stress-respons systeem van het lichaam is gemaakt voor korte periodes van stress. Bij chronische stress wordt dat systeem voortdurend geactiveerd en kan ontregeld raken met als gevolg mentale uitputting. Je kunt dan voor je gevoel niet anders meer dan alle dingen uit de weg gaan die je energie kosten.

Waardoor kan moeheid komen?

Ernstige moeheid kan naast door chronische stress door vele factoren worden veroorzaakt. Denk aan levensstijlfactoren als slaaptekort wat tot moeheid leidt. We hebben een bepaald aantal uren slaap nodig per dag. Als je dit structureel negeert en denkt dat je wel minder kunt slapen, gaat dit zich uiteindelijk wreken. Je voelt je zo moe als een hond.

Ook ongezonde voeding, te veel alcohol drinken, te weinig lichaamsbeweging en geen moeite doen om voldoende te ontspannen en jezelf op te laden valt onder levensstijlfactoren die je moe maken.

Oververmoeidheid door gezondheidsklachten

Sommige gezondheidsklachten en medische aandoeningen kunnen eveneens een reden zijn van oververmoeidheid. Denk aan schildlierproblemen, anemie (bloedarmoede), ziekte van Pfeiffer, hart- en vaatziekten, chronisch vermoeidheidssyndroom, post COVID, chronische pijn en chronische ziekten. Een tekort aan vitamines kan er ook voor zorgen dat je je oververmoeid gaat voelen.

Oorzaken oververmoeidheid

Het beste is natuurlijk om de onderliggende oorzaken van je klachten al te achterhalen als je sneller moe bent dan normaal als je dingen doet die energie kosten. Daarmee voorkom je dat je op den duur wordt overvallen door totale oververmoeidheid. Maar wanneer oververmoeidheid al een feit is, wacht dan zeker niet langer met het ondernemen van stappen.

Een lichamelijk onderzoek kan uitsluiten of er medisch fysiek een duidelijke oorzaak voor te vinden is dat je zo moe bent. Of dat je te maken hebt met een depressie. Vraag ernaar bij je huisarts.

Als dit door de huisarts of medisch specialist is uitgesloten, is het zaak om bij jezelf na te gaan wat dan wel de oorzaak van jouw moeheid is. Zijn het leefstijlfactoren die je moe maken? Is de oorzaak psychisch? Of is het een mix ervan, want ook dat kan vaak zorgen voor enorme moeheid. Sterker; het één jaagt vaak het andere aan.

Gecombineerde factoren die zorgen voor oververmoeidheid

Heb je bijvoorbeeld veel last van stress? Dan kan dit psychische component je leefstijl negatief beïnvloeden in de vorm van het zoeken van troost in veel zoet en vet bevattend ongezond eten, in plaats van dat jij goede voeding gaat eten. Het kan je ook aanzetten tot meer alcohol drinken dan goed voor je is.

Teveel spanning kan er eveneens de oorzaak van zijn dat jij je eetlust verliest en veel te weinig naar binnen krijgt. En of je nu te weinig of ongezond eten tot je neemt, het put je lichaam op den duur uit.

Chronische stress heeft vaak ook tot gevolg dat jij zo overspannen in bed ligt, dat je de slaap niet kan vatten. Dan zorgt niet alleen die overspanning ervoor dat je moe wordt, maar is de andere oorzaak van je vermoeidheid het slaapprobleem dat eruit voortvloeit.

Er zijn ook mensen die chronisch met stressoren te maken hebben en (omdat ze niet overspannen willen raken), lange tijd gaan overdrijven met beweging. Ze gaan bijvoorbeeld veel te vaak naar de sportschool, overbelasten daar hun lichaam en nemen niet voldoende tijd om te herstellen. Het werkt dus averechts.

Ook behoort te intensief sporten, als je dit doet vlak voor het slapen gaan, tot de oorzaken van slaapproblemen. Vlak voordat je naar bed gaat, daalt je lichaamstemperatuur. Dit helpt je lichaam bij het inslapen. Maar je lichaamstemperatuur stijgt juist na een flinke sportsessie waarbij je veel inspanning hebt geleverd. Het gevolg: je ligt in bed en bent klaarwakker…

Wil je dat wij je helpen?

Als je je oververmoeid voelt en je weet niet hoe je dit moet aanpakken, zijn er professionals beschikbaar om je te helpen om je moeheid aan te pakken. Zij kunnen je begeleiden bij het vinden van de oorzaken van je oververmoeidheid en je helpen bij het ontwikkelen van een plan om je energieniveau te herstellen. Wil je weten wat wij voor je kunnen betekenen? Maak gerust een afspraak voor een gratis vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Oververmoeidheid symptomen

Symptomen van oververmoeid kunnen legio zijn en variëren van persoon tot persoon. Naast een constante staat van moeheid en gebrek aan energie gaat het om andere klachten, waaronder lichamelijke klachten. Denk daarbij aan hoofdpijn, pijnlijke spieren, maagklachten, darmproblemen, vermoeide ogen, pijnlijke gewrichten of stijve gewrichten.

Maar ook een verzwakt immuunsysteem, waardoor je sneller vatbaar bent voor infecties als verkoudheid en dergelijke komt veel voor. Andere symptomen van oververmoeidheid zijn: burn-out en burn out klachten. Meer over burn out lees je hier.

Mentale klachten

Mentale vermoeidheid uit zich in mentale klachten van bijvoorbeeld cognitieve aard. Mogelijke gevolgen zijn dat je moeite hebt met concentreren en focussen en sneller afgeleid bent. Andere psychische klachten zijn geheugenproblemen en vergeetachtigheid. Ook is het heel goed mogelijk dat je moeite hebt om belangrijke beslissingen te nemen als je je mentaal moe voelt.

Daarnaast zorgt mentale oververmoeidheid voor klachten als prikkelbaarheid en een korter lontje. Je wordt sneller boos dan gewoonlijk. Je kan ook om het minste geringste emotioneel worden als je erg moe bent.

Je zelfbeeld, eigenwaarde en zelfvertrouwen krijgen vaak een enorme knauw. Want ben je oververmoeid en heb je last van concentratieproblemen, dan kan dat zorgen voor overprikkeling, je continu gespannen voelen, negatief denken, somberheid, je eenzaam voelen, piekeren en doemdenken, verwardheid en een gevoel van hulpeloosheid en/of hopeloosheid.

De gevolgen van oververmoeid zijn

De gevolgen van oververmoeid zijn, en de daaruit voortvloeiende symptomen en andere klachten, zijn verminderde productiviteit, of dat je zo moe bent dat er zelfs helemaal niets meer uit je handen komt.

Moe zijn zorgt ervoor dat alles je meer inspanning kost, je langer over klussen doet, en sneller fouten maakt. Ook slecht zien omdat je ogen vermoeid zijn, is een van de factoren van minder presteren. Heel erg moe zijn kan zelfs leiden tot ongelukken op de werkvloer. Het resulteert regelmatig in ziekteverzuim.

In de privésfeer kan steeds maar moe zijn voor relatieproblemen zorgen, bijvoorbeeld vanwege je prikkelbaarheid, of omdat je snel boos wordt, slecht dingen onthoud, nergens zin in hebt en te moe bent voor seks.

Onderneem je geen actie, dan kan oververmoeidheid ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid. Denk aan het ontwikkelen van een angststoornis , een zware burn out en bijvoorbeeld hart en vaatziekten.

Verbeter je leefstijl: tips die oververmoeidheid oplossen

Er zijn aanpassingen in je levensstijl die je zelf kunt doen als je oververmoeidheid oplossen wilt, of ter voorkoming ervan. Lichamelijke klachten, het gevoel van overspannenheid en uitputting worden met deze 3 tips aangepakt.

Zorg voor voldoende slaap: Houd een vast slaapschema aan, waarbij je elke avond rond dezelfde tijd naar bed gaat en elke ochtend rond dezelfde tijd opstaat.

Eet gezond: Kies maaltijden die rijk zijn aan voedingsstoffen om je lichaam van de benodigde energie te voorzien. Vermijd suikerrijke en sterk verwerkte voedingsmiddelen.

Beheers stress: Gebruik stressmanagement technieken, zoals meditatie, MindTuning® en regelmatig tijd nemen voor jezelf.

Aandachtspunten bij oververmoeidheid oplossen

Wil je oververmoeidheid aanpakken? Dan is het belangrijk om met verschillende dingen rekening te houden. Dit vergroot je kans van slagen.

Voor en nadelen van bewegen

Bewegen; daar heb je geen zin in als je heel erg oververmoeid bent. Toch heeft het veel voordelen om wel in beweging te komen:

Het verbetert je bloedcirculatie

Lichamelijke activiteit stimuleert de bloedcirculatie, waardoor zuurstof en voedingsstoffen efficiënter worden getransporteerd naar de spieren en organen. Dit geeft een boost aan je energieniveaus.

Zorgt voor afgifte van endorfines

Beweging stimuleert de afgifte van endorfines; stofjes die zorgen voor een gevoel van welzijn en het verminderen van pijn. Endorfines kunnen ook helpen bij het verlichten van overbelasting, spanning en het verbeteren van je stemming, waardoor oververmoeidheid wordt verminderd.

Leidt tot betere slaapkwaliteit

Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen bij het verbeteren van je slaapkwaliteit. Een goede nachtrust is essentieel voor het herstellen van vermoeidheid. Door te bewegen, verhoog je de kans op een diepere en meer herstellende slaap, waardoor je je energieker voelt gedurende de dag.

Een uitzondering hierop is, zoals eerder genoemd, heel intensief bewegen vlak voordat je naar bed gaat. Dan heeft dit namelijk een averechts effect en zal je juist slecht slapen.

Verbetert je conditie en uithoudingsvermogen

Regelmatige lichaamsbeweging zorgt voor een beterde fysieke conditie en uithoudingsvermogen.

Zorg voor balans

Natuurlijk is het belangrijk om, als je oververmoeid bent, je inspanningen in balans te houden met je rustperiodes. Te veel of te intensief bewegen en sporten kan het tegenovergestelde effect hebben en de vermoeidheid verergeren. Want te zwaar belasten, zonder voldoende hersteltijd, maakt dat je juist meer oververmoeid raakt.

Luister naar je lichaam en neem tijd om te rusten. Ga niet over je grens, ook al is jouw grens op dit ogenblik al heel snel bereikt. Zoek een professional om een schema te maken dat werkt.

De invloed van gedachten en gevoelens

Je gedachten en gevoelens hebben een grote invloed op je energieniveau en of jij je moe voelt. Hier onder lees je op welke manieren de gesprekken die je in jezelf hebt met jezelf (want dat is wat denken is) je energie laten weglekken en je uitputten.

Negatieve denkpatronen

Negatieve gedachten, zoals voortdurend piekeren, je zorgen maken of negatieve zelfpraat, zijn bij uitstek een oorzaak van verhoogde stress en spanning. En putten je fysiek en mentaal uit.

Perfectionisme en hoge verwachtingen

Het hebben van buitensporig hoge verwachtingen van jezelf en streven naar perfectionisme veroorzaakt chronische stress en constante druk. Geen wonder dat je daar dood en dood moe van wordt.

Doemdenken

Wanneer je geneigd bent om situaties negatief te interpreteren en te overdrijven, veroorzaakt ook dat onnodige stress. Je geest is constant in een staat van alertheid en angst.

Negatieve verwachtingen

Als je steeds maar negatieve verwachtingen hebt over je energieniveau en vermoeidheid, wordt het al snel een zichzelf vervullende voorspelling. Je blijft vermoeidheidsklachten houden.

Gebrek aan positieve gedachten

Het ontbreken van positieve gedachten draagt ook bij aan gevoelens van vermoeidheid. Positieve gedachten, en optimisme helpen je mentale energie te herstellen. Hoe je dit voor elkaar krijgt lees je in de tips hieronder.

Tips voor positief denken

• Vraag je voor het slapen gaan voortaan af: wat ging er goed vandaag? En schrijf 3 dingen op.
• Ga ook na: waar ben ik dankbaar voor? Maak het niet te moeilijk, denk bijvoorbeeld aan het dak dat je boven je hoofd hebt en dat dagelijks eten en drinken een vanzelfsprekendheid zijn. Schrijf dit ook op.
• Houd je voortaan bezig met: wat wil ik wel? Want, ga maar eens bij jezelf na: negatief denken komt veelvuldig voort uit het bezig zijn met wat je allemaal niet wilt.
• Waarom wel? En: hoe kan ik… Dat zijn vragen die jij jezelf voortaan mag stellen. Het zijn vragen in een positieve richting.

Oververmoeidheid voorkomen: maak tijd om uit te rusten

Wil je oververmoeidheid voorkomen, dan is het is belangrijk om elke dag tijd te maken voor rust en ontspanning.

Dit kan betekenen dat je ontspanningsoefeningen of yoga doet, mediteert, een wandeling maakt, een boek leest, naar muziek luistert, of gewoon even helemaal niets doet.

Ook schilderen, boetseren of koken, als dat iets voor jou is waar jij je helemaal in kunt verliezen, is goed voor je. Heb je bijvoorbeeld een hekel aan koken of schilderen, dan kies je dus iets anders.

Turen op je smartphone valt trouwens niet onder je lichaam en geest ontspannen, ook tv kijken of iets doen op je laptop niet!

Stress aanpakken

Het herkennen van stressoren en verminderen van stress is een must om oververmoeidheid voor te blijven. Een belangrijke oorzaak van teveel negatieve spanning is gebrek aan zelfvertrouwen en assertiviteit. Je mist de juiste communicatietools en technieken om je grenzen aan te geven en ervoor te zorgen dat deze gerespecteerd worden. En om met conflicten, kritiek, agressie en andere lastige situaties om te gaan.

Wil je werken aan je zelfvertrouwen en assertiviteit om oververmoeidheid in de toekomst te voorkomen? Klik hier.

Stappenplan bij oververmoeidheid

1. Herken de symptomen en erken het probleem.
2. Zoek medische hulp via de huisarts om eventuele medische oorzaken uit te sluiten.
3. Ontwikkel een gezonde levensstijl (goed eten, slapen en bewegen).
4. Leer stressmanagement technieken.
5. Maak tijd voor rust en ontspanning.
6. Verander je manier van denken en word meester over je gedachten.
7. Ontwikkel assertiviteit en zelfvertrouwen bijvoorbeeld met behulp van een coach of trainer.
8. Ben je burn-out als gevolg van oververmoeidheid? Zoek een coach en behandelprogramma waarmee je een klik voelt.

Wil je uitvinden of MindTuning bij jou past? Kijk hier voor onze burn-out aanpak.