Lichamelijke klachten door stress
Stress op zich is nuttig. Maar langdurige stress daarentegen resulteert regelmatig in lichamelijke klachten. Waarom is teveel stress zo slecht voor je en wat zijn typisch lichamelijke klachten bij stress? We zetten het in deze blog voor je op een rij.
Stress voel je in je lichaam. Je hart gaat bijvoorbeeld sneller kloppen, je ademhaling versnelt en je gaat zweten. Dat komt omdat je lichaam zich klaar maakt om alert te reageren en beter te presteren in bedreigende of gevaarlijke situaties. Dit wordt de vecht-vlucht respons genoemd. Het heeft ons sinds de oertijd regelmatig een dienst bewezen als we bijvoorbeeld oog in oog stonden met een roofdier.
Als je vandaag de dag aan een wedstrijd meedoet, een sollicitatiegesprek of een examen hebt, treedt dit mechanisme ook in werking. Het zorgt ervoor dat we dan eveneens beter voor de dag komen. We noemen het in zo’n geval gezonde spanning. Na afloop ontspant je lichaam weer en keert terug in de ruststand.
Gezonde spanning slaat echter om in ongezonde spanning als stress te lang aanhoudt. Je lichaam heeft dan niet voldoende tijd om te ontspannen en in ruststand terug te komen met alle gevolgen van dien.
Dit gebeurt er in je lichaam bij stress
Heb je stress, dan worden er hormonen aangemaakt, waaronder adrenaline, die je lichaam voorbereiden om snel te reageren. Je hart gaat sneller kloppen om meer bloed en dus meer zuurstof naar je spieren te pompen. Je ademhaling wordt sneller om de toevoer van zuurstof te verhogen. Om snel energie vrij te maken, wordt er extra glucose afgegeven in het bloed. En om je spieren meer zuurstof en energie te geven, vernauwen de bloedvaten van je spijsverteringsstelsel zich, terwijl de bloedvaten naar je spieren wijder worden.
Als stress langdurig aanhoudt, gaat de aanmaak van het stresshormoon cortisol ook een belangrijke rol spelen. Het helpt om langere periodes van stress te hanteren door de werking van je immuunsysteem en spijsvertering op een laag pitje te houden, omdat deze minder belangrijk zijn tijdens een noodsituatie. Ook zorgt cortisol ervoor dat er continu glucose beschikbaar is voor je hersenen en spieren.
Het belang van herstel na stress
Wanneer een stressvolle situatie voorbij is, wordt het deel van je zenuwstelsel, dat je lichaam helpt te ontspannen en terug te keren naar een rusttoestand, actief. Je hartslag en ademhaling verlagen, je bloeddruk normaliseert en de werking van je spijsvertering en immuunsysteem komen weer goed op gang. Wanneer stress heel lang aanhoudt of zelfs chronisch wordt, gaat je lichaam niet terug naar de ruststand waarin het kan herstellen. Op den duur leidt dat tot allerlei lichamelijke klachten en in het ergste geval ziekte. De meest voorkomende lichamelijke klachten door stress vind je hier onder.
1. Hoofdpijn
Een van de meest voorkomende lichamelijke klachten door stress is hoofdpijn. Dit wordt vaak spanningshoofdpijn genoemd en ontstaat doordat je spieren in je nek en schouders zich steeds maar aanspannen. Je voelt dan vaak een doffe, drukkende pijn in je voorhoofd of achter in je hoofd. Ook kan stress migraineaanvallen uitlokken.
2. Spierpijn
Bij stress span je je spieren aan. Het gevolg is pijnlijke spieren en zelfs rugklachten. Chronische spierspanning kan ook stijfheid veroorzaken, zodat je je minder goed kan bewegen.
3. Slaapproblemen
Stress gaat vaak gepaard met piekeren en dat zorgt ervoor dat je de slaap niet kunt vatten, of niet goed door kunt slapen. Ook de aanmaak van stresshormonen houdt je wakker. En alsof dat nog niet genoeg is, heeft slapeloosheid/ tekort aan slaap effect op hoe je je overdag voelt. Je bent moe en hebt minder energie, ervaart daardoor nog meer stress en zo beland je in een vicieuze cirkel.
4. Vermoeidheid
Langdurige stress maakt je moe. Want als je lichaam voortdurend overuren maakt in vecht-/vluchtstand, kost dat veel energie. En omdat je geen tijd hebt om te herstellen, kun je niet opladen. Zelfs als je wel genoeg slaapt, kan je lichaam uitgeput voelen door constante stress.
5. Maag- en darmklachten
Zoals al eerder uitgelegd, staat bij stress je spijsvertering op een laag pitje omdat deze minder belangrijk zijn tijdens een noodsituatie en de vecht/vlucht respons voorrang krijgt. Daardoor kun je allerlei spijsverteringsklachten ervaren. Denk aan maagklachten, buikpijn, diarree of juist verstopping, misselijkheid, of een opgeblazen gevoel.
6. Aankomen of afvallen
Stress kan tot gevolg hebben dat je afvalt of juist aankomt. Stress kan immers je eetlust bederven. Je kunt dan bijna geen hap door je keel krijgen. Maar het kan ook zijn dat je juist aankomt omdat je lichaam onder stress spierweefsel omzet in glucose, zodat je kunt vechten of vluchten. Maar omdat je helemaal geen grote lichamelijke inspanning hoeft te leveren is al die glucose daar niet voor nodig. Het wordt dan omgezet in vet en vooral op je buik. Ook zorgt stress ervoor dat je trek krijgt in vette en zoete dingen.
7. Hartkloppingen en verhoogde bloeddruk
Stress heeft invloed op je hart en bloedvaten. Klachten die je kunt ervaren zijn een versnelde hartslag, hartkloppingen, een drukkend gevoel of pijn op je borst. Ook je bloeddruk schiet omhoog. Op langere termijn kan overmatige stress bijdragen aan hart- en vaatziekten als de stress niet wordt aangepakt.
8. Ademhalingsproblemen
Wanneer je gestrest bent, adem je vaak oppervlakkiger en sneller en kun je gaan hyperventileren. Gevolgen zijn vaak duizeligheid, kortademigheid en een benauwd gevoel op de borst. Maar ook tintelingen in handen en voeten komt veel voor. Heb je al ademhalingsproblemen, zoals astma, dan kan stress de symptomen verergeren.
9. Huidproblemen
Als je erg gestrest bent, kun je last krijgen van huidproblemen zoals eczeem, psoriasis of acne. Omdat het immuunsysteem wordt onderdrukt, wordt de huid vatbaarder voor irritaties en verergeren ontstekingsreacties in het lichaam. Teveel stress maakt je sowieso vatbaarder voor allerlei infecties.
10. Verergeren van chronische aandoeningen
Stress draagt ook regelmatig bij aan de verergering van chronische aandoeningen zoals, astma en artritis omdat de weerstand van het lichaam lager is en dit zoals gezegd ontstekingen bevordert. Ook lijkt er een relatie te zijn tussen stress en diabetes omdat de aanhoudende verhoging van stresshormonen maakt dat het lichaam minder goed reageert op insuline en de bloedsuikerspiegel van slag raakt.
11. Menstruatieproblemen
Stresshormonen kunnen andere hormonen zoals progesteron en oestrogeen uit balans brengen met menstruatieproblemen als gevolg. Denk bijvoorbeeld aan onregelmatige menstruatie, of hevigere menstruatiepijn. In de overlevingsstand die gepaard gaat met stress gebeurt het ook regelmatig dat je minder of helemaal geen zin meer in seks hebt.
12. Vergeetachtigheid
Je hebt moeite om je dingen te herinneren… Je vergeet regelmatig belangrijke informatie, of weet de details niet meer… Je kunt je aandacht nergens meer goed bijhouden… Kijk er niet van op als dit je overkomt wanneer je gebukt gaat onder stress. Want teveel stress zorgt ook voor geheugen- en concentratieproblemen. Dit komt omdat langdurige blootstelling aan cortisol de hersenen kan beïnvloeden, met name het deel dat betrokken is bij het geheugen.
Hulp bij lichamelijke klachten door stress
Heb jij veel stress en ervaar je lichamelijke klachten? Dan is het belangrijk om daar iets aan te doen. Anders gaat het van kwaad tot erger, want op den duur kan chronische stress ook uitmonden in burn-out of een ernstige ziekte. Wij helpen je graag om je probleem aan te pakken. Dit kan op verschillende manieren:
Help jezelf met het online Burn-out Booster Pakket
Dit pakket bestaat uit de online programma’s ‘Ultiem zelfvertrouwen’ en ‘Afrekenen met Burn-out’ en is geknipt voor je als je stress nu wilt aanpakken om in de toekomst erger te voorkomen.
Bestsellers van Pieter Frijters
