Assertiviteitstraining op de werkvloer | voordelen en tips

Gebrek aan assertiviteit is een belangrijke oorzaak van burn-out. Assertiviteitstraining op de werkvloer is dan ook geen overbodige luxe. Niet alleen om burn-outs voor te zijn, maar ook omdat assertieve werknemers voor een bedrijf sowieso van enorme toegevoegde waarde zijn. We zetten de voordelen op een rij en geven nuttige assertiviteitstips!

Wat assertiviteit op de werkvloer niet is…

Laten we eerst duidelijk zijn in wat een assertieve werknemer niet is. Dat een collega die nooit ‘nee’ durft te zeggen, geen input geeft tijdens vergaderingen of ander overleg en de hele dag iedereen loopt te pleasen niet assertief is, weten we allemaal.  Maar we hebben het bij assertiviteit ook niet over mensen die altijd het hoogste woord voeren, of over collega’s die er goed in zijn om anderen voor hun karretje te spannen. En ook niet over mede-werknemers die achter je rug om hun eigen plan trekken en van alles weten te ritselen en regelen waar anderen de dupe van worden. Of die je gaan doodzwijgen of negeren als je in hun ogen iets niet goed hebt gedaan. Dit valt namelijk of onder agressie of onder sub-assertiviteit.

Kenmerken van assertiviteit op de werkvloer

Wat assertiviteit op de werkvloer wel is, lees je hier onder:

• Weten waar je wel en niet goed in bent en daar rekening mee houden/ naar handelen
• Samenwerken waarbij je het beste haalt uit jezelf en collega’s
• Hulp durven vragen als dat nodig is
• Je grenzen kennen en die aangeven en bewaken
• Weten waar de grenzen van anderen liggen en die respecteren
• Duidelijk hebben wat je wensen en doelen zijn
• Niets uitstellen
• Durven aangeven wat je ambities zijn
• Opbouwende feedback durven geven
• Feedback kunnen ontvangen
• Mensen laten uitpraten
• Je mening en ideeën durven geven
• Durven aangeven als je iets niet weet
• Voor jezelf durven opkomen waarbij je anderen in hun waarde laat
• Moeilijke gesprekken niet uit de weg gaan
• Conflicten ombuigen naar dialogen
• Je kunt loslaten waar je geen invloed op hebt
• Geen problemen zien, maar uitdagingen

Nadelen van niet assertieve werknemers

Zijn de werknemers in jouw bedrijf niet assertief, dan eist dat zijn tol. Want niet assertieve werknemers komen niet voldoende voor zichzelf op, hebben minder goede relaties met collega’s, ervaren meer werkstress en nemen sneller teveel hooi op hun vork dan collega’s die wel assertief zijn. Op een afdeling waar geen oog is voor het ontwikkelen van zelfbewustzijn, zelfvertrouwen en assertiviteit heerst vaak een sfeer van onderlinge concurrentie in plaats van vruchtbare samenwerking. Niet assertieve werknemers hebben daarnaast vaker last van angst, stress en gepieker. Ze maken zich zorgen over hoe anderen naar hen kijken en wat zij van hen vinden. Zij vertonen regelmatig please-gedrag om maar aardig gevonden te worden en gaan daarbij over hun grenzen. Geen wonder dat zij al snel in de burn-outgevarenzone terechtkomen.

Het resultaat is minder werkplezier, minder gemotiveerde werknemers, verminderde werkprestaties en een hoger (langdurig) ziekteverzuim.  De mate waarin dit het geval is verschilt per bedrijf. Maar dat er veranderingen mogelijk zijn die zijn vruchten zullen afwerpen, staat vast.

De voordelen van assertieve werknemers

De voordelen van assertiviteit op de werkvloer zijn legio zowel voor de werknemers zelf als voor de werkgever. Er heerst een prettige werksfeer en er is een goede omgang met collega’s, want iedereen weet wat hij of zij aan elkaar heeft. Er wordt met plezier gewerkt, want er is geen plaats voor negativiteit zoals roddelen, pesten, agressie, discriminatie en ander ongewenst gedrag.

Samenwerking in plaats van concurrentie

Een afdeling met zelfbewuste assertieve werknemers bevordert onderlinge samenwerking en het zelfsturend vermogen van het personeel zal toenemen. Ook het personeelsverloop neemt af omdat iedereen het naar z’n zin heeft. Mensen voelen zich gezien, gehoord en gewaardeerd. Dat komt ook tot uiting in betere arbeidsprestaties en minder ziekteverzuim.

Steun en vertrouwen

Ook zullen werknemers eerder met hun privé-problemen bij elkaar of bij jou als werkgever aankloppen, zodat daar op kan worden geanticipeerd. Een scheiding, overlijden, financiële problemen, mantelzorg, of andere privéomstandigheden die stress opleveren leiden regelmatig tot ziekteverzuim als iemand zich niet gesteund voelt door de werkomgeving, en er geen rekening mee wordt gehouden op het werk. Als er een gevoel van vertrouwen is, kan er open over worden gesproken en naar oplossingen worden gezocht.

En last, but not least: assertiviteitstraining op de werkvloer maakt van jou een aantrekkelijke werkgever. Dat is in deze tijd van personeelsschaarste zeker geen overbodige luxe.

Rozengeur en maneschijn

Natuurlijk betekent het niet dat alles altijd rozengeur en maneschijn is, er geen enkel onvertogen woord zal vallen of nooit conflicten op de werkvloer zullen zijn. Maar een assertief team zal hier veel beter mee kunnen dealen dan een team waar het ontwikkelen van zelfvertrouwen en assertiviteit geen enkele aandacht krijgt.

(Sociale) angsten

Waar veel werkgevers zich niet van bewust zijn is dat naast personeel met gebrek aan assertiviteit er ook werknemers zullen zijn die een sociale angst hebben, zoals faalangst, bloosangst, trilangst, zweetangst of spreekangst. Of andere angsten die zijdeling invloed kunnen hebben op het werk, zoals rijangst of pleinvrees. Zij houden dit meestal angstvallig geheim en uiteindelijk kost dat zoveel energie dat mensen ook daar ziek van worden en gaan verzuimen.

Aandacht en oplossingen

In een werkomgeving waar aandacht is voor het ontwikkelen van assertiviteit zal personeel dat aan een angst leidt of andere problemen ervaart, dit eerder bespreekbaar maken, waardoor ook hier rekening mee gehouden kan worden en naar een oplossing wordt gezocht waar beide partijen tevreden mee zijn. Dat betekent dat iemand met spreekangst bijvoorbeeld een training kan volgen om van spreekangst verlost te worden. Of dat er rekening met spreekangst wordt gehouden als het gaat om het geven van presentaties en spreekmomenten tijdens vergaderingen. Iemand met een angst of enorm gebrek aan zelfvertrouwen voor het blok zetten werkt immers averechts en ziekteverzuim in de hand.

Assertiviteit is communicatie

Assertiviteit is niets meer of minder dan communicatie. Het gaat niet alleen om de woorden die jij gebruikt, maar om welke boodschap je zowel verbaal als non verbaal geeft. Een studie die hier goed op aansluit is van Albert Mehrabian, jarenlang hoogleraar psychologie aan de UCLA Universiteit in Los Angeles, daterend uit 1971.

Hij kwam tot de conclusie dat mensen lichaamstaal (gezichtsmimiek en -uitdrukkingen, gebaren, lichaamshouding) overtuigender vinden dan woorden, zodra die niet met elkaar overeenkomen. En als het stemgebruik ( stemhoogte, toon, stemvolume, intonatie) niet rijmt met iemands lichaamstaal, geldt hetzelfde. Dus: hoe jij iets zegt heeft veel meer impact dan wat je precies zegt als die twee niet congruent met elkaar zijn.

Dit betekent in de praktijk dat, als jij aangeeft wat je grenzen zijn, en je onderwijl in elkaar gedoken staat en naar de grond kijkt, je niet snel serieus genomen zal worden.

En dat als jij een collega ‘goede morgen’ toe mompelt en hem of haar onderwijl niet aankijkt, de ander zich niet echt welkom voelt.

Zorg dus dat je jouw woorden altijd congruent kracht bij zet met je lichaamstaal en stemgebruik.

Tips voor assertieve communicatie

Lees hier onder nog meer tips omtrent assertieve communicatie.

Tip 1 – Laat zien dat je luistert

Er is niets vervelender dan het gevoel dat iemand niet echt naar je luistert. Voorkom dit als je met iemand een gesprek voert door je helemaal naar je gesprekspartner te richten. Ga dus met je hele lichaam richting de ander staan of zitten en draai niet alleen je hoofd in zijn of haar richting. Geef regelmatig even een knikje om te laten zien dat je begrijpt wat de ander zegt.

Tip 2 – Zo onthoud je goed wat iemand zegt

Sommige mensen lijken beter in het onthouden wat een ander zegt dan anderen. Dat komt omdat zij anders luisteren. Als jij dit voortaan toepast, zal je heel gemakkelijk reproduceren wat een ander heeft verteld. Het gaat als volgt: zie voor je wat je gesprekspartner vertelt. Vorm je er dus beelden bij. Door af en toe je ogen iets schuin naar links- of rechtsboven te draaien helpt om wat iemand vertelt voor je te kunnen zien.

Tip 3 – Val nooit iemand in de rede

Ga nooit door iemand heen praten en wacht tot de ander klaar is met spreken. Ook als je denkt dat je weet wat de ander wil zeggen, is het not done om te interrumperen. Je kunt het helemaal mis hebben. Als je iemand laat uitpraten weet je pas echt wat de ander kwijt wil. Neem ook het gesprek niet over door iemand te onderbreken met een vraag. Dat kan eveneens wachten totdat de ander klaar is met praten.

Tip 4 – Benoem wat jullie bindt

Verschillen drijven mensen uit elkaar en overeenkomsten zorgen voor een band. Daarom is het belangrijk om in een gesprek te ontdekken wat jou en de ander bindt. En daar aandacht aan te geven door het te benoemen. Het werkt positief naar de ander, maar ook naar jezelf. Je laat daarmee zien dat je oplossingsgericht te werk gaat en dat geeft jullie beiden een goed gevoel. Dit vormt een betere basis om tot een acceptabele uitkomst te komen, dan wanneer je vanuit een negatieve gemoedstoestand tot elkaar probeert te komen.

Tip 5 – Spreek overtuigend

Als je wilt dat jouw woorden impact hebben, spreek dan op vastberaden toon. Dat doe je als volgt: eindig je zinnen in een lage toon of zacht in vergelijking met de rest van je zin. Als je eindigt in een hoge toon, komt dat heel onzeker over. Het is bijna alsof je een vraag stelt als je bijvoorbeeld een statement maakt. Spreek dus resoluut.

Wil je meer hulp van ons?

Ben je werkgever en heb je belangstelling voor een assertiviteitstraining op de werkvloer?
Ga naar InCompanytrainingen Zelfvertrouwen en Assertiviteit

Ben je een werknemer en wil jij (meer) zelfvertrouwen en assertiviteit ontwikkelen?
Ga naar Assertiviteitstraining in een Kleine Groep

Of kies voor een Persoonlijk 1 op 1 Consult