Assertief communiceren 21 tips
Wat is assertieve communicatie? Assertief communiceren gaat over veel meer dan voor jezelf opkomen. Het houdt ook in dat je respect hebt voor de behoeften en grenzen van je gesprekspartner(s). Lees onze 21 praktisch toepasbare tips om assertief te communiceren die je werkgerelateerd en in sociale situaties kunt inzetten. Je brengt ze eenvoudig zelf in de praktijk wat leidt tot effectievere gesprekken en daar plukt iedereen onmiddellijk de zoete vruchten van!
Wat is assertieve communicatie?
Assertief communiceren is altijd geweldloze communicatie en verbindende communicatie. Waarbij je streeft naar een win-win situatie voor alle partijen.
Assertief gedrag tijdens communicatie
Assertief communiceren leidt nooit tot verliezers. Want assertiviteit staat voor rekening houden met elkaars gevoelens.
Je vermijdt conflicten door ze om te bouwen naar uitdagingen of kansen. Je maakt een ander niet verbaal af om gewenst gedrag of een gewilde uitkomst af te dwingen.
Relaties worden sterker als jij je assertief weet te uiten. Grenzen en andermans mening doen er ook toe, maar dat betekent natuurlijk niet dat je altijd maar moet zeggen wat anderen willen horen.
Want respect neemt toe als je eerlijk over je gedachten, emoties en gevoelens durft te praten. Anderen durven zich dan ook te uiten.
Agressief gedrag tijdens communicatie
Iedereen mag een eigen mening hebben en deze uitspreken, maar zonder de ander spreekwoordelijk verbaal het mes op de keel te zetten.
Agressiviteit om eigen belangen er doorheen te drukken werkt misschien even, maar zorgt er uiteindelijk voor dat mensen je uit de weg gaan.
Je kunt ervan overtuigd zijn dat jouw visie, idee of mening de beste is, maar er is ook altijd een andere kant. En de manier waarop je hierover met anderen gaat communiceren, bepaalt hoe zij hier weer op zullen reageren.
Praktisch toepasbare tips
Lees hier onder de 21 slimme tips die je duidelijk maken hoe je assertief communiceren echt in de praktijk brengt.
1.Maak de ander interessant om naar te luisteren
Echt luisteren doe je alleen als je iets of iemand interessant vindt. Of dat zo is heeft alles te maken met de gedachten die je over je gesprekspartner en het gesprek zelf hebt. Een assertieve manier om dit in de praktijkte brengen is: denk positief en máák de ander interessant.
2.Laat iemand uitpraten
Assertief communiceren, betekent ook: luisteren. Luister naar wat een ander te zeggen heeft, totdat hij of zij klaar is met het hele verhaal. Als je de ander interrumpeert, ook al heb je voor je gevoel belangrijke informatie, dan vind jij je eigen verhaal belangrijker dan dat van een ander. Of heb je al ingevuld wat de ander wil zeggen. En neem je niet de moeite om de proef op de som te nemen of dit wel klopt. Dat is niet assertief maar een vorm van agressief gedrag.
In beide gevallen geef je iemand de boodschap dat je zijn of haar verhaal niet serieus (genoeg) neemt. Zelfs een vraag tussendoor stellen, hoe goed bedoeld ook, is een wijze van het gesprek overnemen. En valt niet onder assertief gedrag. Wacht dus ook met vragen stellen totdat iemand is uitgepraat.
3.Neem niets persoonlijk
Een van de dingen die communicatie het meeste verstoort is het feit dat mensen geneigd zijn om zaken persoonlijk op te vatten. Maar wat een ander communiceert, zegt alleen iets over hoe die ander een situatie ervaart. Zelfs de rol die jij volgens de ander speelt, zegt alleen iets over hoe de ander dit ziet. Zodra je dit begrijpt en in de praktijk brengt, kun je te allen tijde je innerlijke rust bewaren, echt luisteren naar de ander en objectief meedenken over een oplossing.
4.Probeer een ander niet te begrijpen
Het is een automatisme om tijdens een gesprek te proberen om een ander te begrijpen. Het is goed bedoeld, maar op die manier ben je bezig om wat de ander zegt in je eigen belevingswereld of denkkader te plaatsen. En dat is niet de belevingswereld of het denkkader van die ander. We zijn immers allemaal uniek. Als je dit beseft en niet meer probeert om een ander te begrijpen, luister je pas echt naar wat er wordt gezegd. Je geeft er geen interpretatie meer aan, die niets zegt over de boodschap op zich, maar wel alles over hoe jij die ontvangt.
5.Zoek de ware betekenis achter woorden
Ga op zoek naar de werkelijke boodschap die de ander heeft. Wat is de behoefte of emotie achter de woorden die worden uitgesproken? Welk tekort ervaart de ander? En geef als de ander is uitgesproken aan wat dit volgens jou is, zonder er een oordeel, mening, oplossing aan toe te voegen. Daarmee maak je duidelijk dat je de ander hoort en dat zijn of haar emotie er mag zijn.
6.Zeg nooit: ‘Ik begrijp het’
De zin: ‘Ik begrijp het’ is voor tweeërlei uitleg vatbaar. Het kan betekenen dat je gehoord hebt wat iemand heeft gezegd en dit kunt samenvatten. Het kan ook betekenen dat je het verhaal van de ander onderschrijft. Of beide. Zeg dus altijd wàt je begrijpt. Zo voorkom je dat je elkaars woorden verkeerd interpreteert en langs elkaar heen gaat praten.
7.Blijf in het nu
Laat je niet beïnvloeden door eerdere gesprekken of interacties die je met iemand hebt gehad. Wees in het NU. En concentreer je alleen op wat er op het huidige moment gezegd wordt. Deze assertieve houding voorkomt dat het gesprek wordt vertroebeld door eerdere gebeurtenissen en de ideeën die je in het verleden over de ander hebt gevormd. Bij assertief communiceren is het huidige moment het enige dat telt. Neem je het verleden mee, dan is het huidige gesprek geen nieuw gesprek maar een voortzetting van het oude. En ben je niet in het nu, maar in een voorzetting van de verleden tijd.
8.Neem een positieve luisterhouding aan
Ook je lichaamstaal is belangrijk bij assertief communiceren. Mensen die goed luisteren nemen een positieve luisterhouding aan. Het werkt ook andersom. Een positieve luisterhouding maakt dat je beter gaat luisteren. Richt je dus naar je gesprekspartner en knik af en toe als teken dat je opneemt wat de ander zegt.
9.Luister visueel
We kennen het allemaal. Je leest een goed boek en in een mum van tijd vergeet je alles om je heen. Je wordt in het verhaal gezogen. Je brein koppelt beelden aan de scenes die de auteur beschrijft. Dankzij de film die zich in je hoofd afspeelt blijft het verhaal goed hangen. Zo werkt het ook met luisteren. Probeer voor je te zien wat de ander vertelt. Je kunt dit stimuleren door af en toe je ogen iets schuin naar links- of rechtsboven te draaien.
10.Spiegel
Wees je er bewust van dat mensen elkaar spiegelen. Als jij een open houding hebt, bereid bent om te luisteren, niet vooringenomen bent en dat toont, voelen anderen zich sneller geroepen om dat ook te doen. En dat leidt tot veel effectievere gesprekken.
Kijk hier als je in 2 dagdelen door ons wilt worden getraind in assertief communiceren
11.Stel informatievragen
Toon zodra de ander is uitgesproken je interesse door vragen te stellen met betrekking tot zijn of haar verhaal. Waar zou je nog iets meer over willen weten? Wat begrijp je nog niet helemaal? Stel deze vragen. Je laat daarmee zien dat je oprecht geïnteresseerd bent.
12.Benoem overeenkomsten
Sommige mensen delen continu waarin zij het niet eens zijn met de ander. Maar dat valt niet onder de noemer assertief communiceren. Benoem juist de overeenkomsten die jij met de ander hebt. Welk deel uit zijn of haar verhaal onderschrijf je? Bevestig dit. Een geef gemeende complimenten.
Deze wijze van communicatie heeft een positieve uitwerking op de ander én jezelf. Je focust je namelijk op wat jullie bindt in plaats van op wat jullie verdeelt. Verbinding is een positieve energie. En een eerste stap naar een oplossing die voor iedereen acceptabel is.
13.Stel inzichtvragen
Ben je (op bepaalde vlakken) een andere mening toegedaan dan jouw gesprekspartner? Stel dan inzichtvragen. Dit zijn vragen die de ander aansporen om na te denken over de juistheid van zijn of haar ideeën en deze te heroverwegen. Op die manier laat je iemand zelf tot conclusies komen. Dat heeft meer effect dan met een ander communiceren dat hij of zij het in jouw ogen niet bij het rechte eind heeft.
14.Vraag wat de ander van jou zou willen
Vraag de ander wat hij of zij graag van jou zou willen. Ook daarmee geef je de boodschap dat je jouw gesprekspartner en diens verhaal serieus neemt. Dit zorgt voor een positieve sfeer waarin je nader tot elkaar kunt komen.
15.Geef jouw zienswijze in de ik vorm
Na bovenstaande stappen in de praktijk gebracht te hebben, is het tijd geworden om jouw zienswijze te communiceren. Doe dit altijd in de ik vorm. Zeg dus nooit: ‘Jij bent…’, of ‘jij doet…’ Maar: ‘Ik vind jouw gedrag…, enz’
16.Spreek visueel
Zie voor je wat je wilt vertellen en beschrijf dat. Zodat jouw gesprekspartner een film voorgeschoteld krijgt. Ons brein is dol op beelden. Jouw verhaal blijft zo beter hangen.
17.Spreek resoluut
Als je wilt dat jouw woorden impact hebben, spreek dan resoluut. Wie resoluut spreekt eindigt alle zinnen op lage toon of zacht. Wanneer je een zin eindigt op hoge toon, klinkt het namelijk als een vraag. En dus alsof je twijfelt aan je eigen woorden en dat valt niet onder assertief communiceren.
18.Vermijd twijfeltaal
Ook het gebruik van twijfeltaal maakt dat je niet resoluut over komt. Onder twijfeltaal vallen woorden als: eigenlijk, moeilijk en proberen. Ook jezelf als ‘je’ betitelen in plaats van ‘ik’ is een vorm van twijfeltaal. De zin: ‘Je voelt je niet prettig als iemand anders je niet laat uitpraten’, klinkt veel minder resoluut dan: ‘Ik voel me niet prettig als iemand anders mij niet laat uitpraten’. De laatste zin heeft meer impact op je toehoorders. Spreek daarom dus ook in zo’n geval altijd in de ik vorm
19.Zeg nooit wat een ander ‘moet’ doen
Het woord ‘moeten’ werkt als een rode lap op een stier. Ga jezelf maar eens na. Als iemand je vertelt wat je moet doen, roept dat weerstand op en heb je de neiging om er tegen in verzet te komen. Gebruik in plaats daarvan termen als ‘je zou kunnen’, ‘je mag’, ‘het is mogelijk om’, enz.
20.Kijk een ander niet strak in de ogen
Elkaar recht in de ogen kijken wordt in onze maatschappij gezien als teken van beleefdheid en of zelfvertrouwen. Het effect ervan is dat de ander spanning ervaart. Denk eens aan twee dieren. Als zij elkaar recht in de ogen kijken is dat een voorbode van vechten. Laat om een ontspannen gesprek te bevorderen jouw ogen over het hele gezicht van je gesprekspartner(s) gaan. Het lijkt op die manier alsof je iemand aankijkt zonder dat je de spanning oproept die het elkaar-recht-in-de-ogen-kijken teweeg brengt.
21.Presenteer uitdagingen in plaats van problemen
Wil je een probleem bespreken met collega’s ? Ben je het met een ander niet eens? Lever geen botte kritiek, maar wees altijd opbouwend. Presenteer het als een uitdaging. Want dat is pas echt assertief communiceren. Vertel je verhaal en vraag anderen om mee te denken en welke oplossing zij zien. Op die manier wordt een schijnbaar onontkoombaar probleem een vraagstuk dat samen opgelost kan worden.
Naast assertieve communicatietechnieken zijn er natuurlijk nog meer assertiviteitstechnieken die je helpen om op te komen voor jezelf en je doelen na te streven, zonder de gevoelens en belangen van een ander uit het oog te verliezen.Lees hier alles over de Top 5 Assertiviteitstechnieken
Wil je meer hulp van ons?
Assertief gedrag en assertief communiceren leren kan op verschillende manieren:
Assertiviteitstraining van 2 dagdelen in een kleine groep.
Online training Assertiviteit. Thuis in je eigen tempo aan de slag met duidelijke instructievideo’s.
Of lees mijn boeken, waarin je leert hoe je zelf je probleem aanpakt.
Wil je meer weten over de MindTuningpraktijk? Neem dan gerust contact met ons op.
Bestsellers van Pieter Frijters
