Assertief communiceren 21 tips

Assertief communiceren gaat over veel meer dan voor jezelf opkomen. Het houdt ook in dat je respect hebt voor de behoeften en grenzen van je gesprekspartner(s). Lees hieronder onze 21 tips om assertief te communiceren met anderen.

1.Maak de ander interessant om naar te luisteren

Echt luisteren doe je alleen als je iets of iemand interessant vindt. Of dat zo is heeft alles te maken met de gedachten die je over je gesprekspartner hebt. Denk positief. En máák de ander interessant.

2.Laat iemand uitpraten

Luister naar wat een ander te zeggen heeft, totdat hij of zij klaar is met het hele verhaal. Als je de ander interrumpeert, ook al heb je voor je gevoel belangrijke informatie, dan vind jij je eigen verhaal belangrijker dan dat van een ander. Of heb je al ingevuld wat de ander wil zeggen. En neem je niet de moeite om de proef op de som te nemen of dit wel klopt. In beide gevallen geef je iemand de boodschap dat je zijn of haar verhaal niet serieus (genoeg) neemt. Zelfs een vraag tussendoor stellen, hoe goed bedoeld ook, is een vorm van het gesprek overnemen. Wacht dus ook met vragen stellen totdat iemand is uitgepraat.

3.Neem niets persoonlijk

Een van de dingen die communicatie het meeste verstoort is het feit dat mensen geneigd zijn om zaken persoonlijk op te vatten. Maar wat een ander communiceert, zegt alleen iets over hoe die ander een situatie ervaart. Zelfs de rol die jij volgens de ander speelt, zegt alleen iets over hoe de ander dit ziet. Zodra je dit begrijpt en in de praktijk brengt, kun je te allen tijde je innerlijke rust bewaren, echt luisteren naar de ander en objectief meedenken over een oplossing.

4.Probeer een ander niet te begrijpen

Het is een automatisme om tijdens een gesprek te proberen om een ander te begrijpen. Het is goed bedoeld, maar op die manier ben je bezig om wat de ander zegt in je eigen belevingswereld of denkkader te plaatsen. En dat is niet de belevingswereld of het denkkader van die ander. We zijn immers allemaal uniek. Als je dit beseft en niet meer probeert om een ander te begrijpen, luister je pas echt naar wat er wordt gezegd. Je geeft er geen interpretatie meer aan, die niets zegt over de boodschap op zich, maar wel alles over hoe jij die ontvangt.

5.Zoek de ware betekenis achter woorden

Ga op zoek naar de werkelijke boodschap die de ander heeft. Wat is de behoefte of emotie achter de woorden die worden uitgesproken? Welk tekort ervaart de ander? En geef als de ander is uitgesproken aan wat dit volgens jou is, zonder er een oordeel, mening, oplossing aan toe te voegen. Daarmee maak je duidelijk dat je de ander hoort en dat zijn of haar emotie er mag zijn.

6.Zeg nooit: ‘Ik begrijp het’

De zin: ‘Ik begrijp het’ is voor tweeërlei uitleg vatbaar. Het kan betekenen dat je gehoord hebt wat iemand heeft gezegd en dit kunt samenvatten. Het kan ook betekenen dat je het verhaal van de ander onderschrijft. Of beide. Zeg dus altijd wàt je begrijpt. Zo voorkom je dat je elkaars woorden verkeerd interpreteert en langs elkaar heen gaat praten.

7.Blijf in het nu

Laat je niet beïnvloeden door eerdere gesprekken of interacties die je met iemand hebt gehad. Wees in het NU. En concentreer je alleen op wat er op het huidige moment gezegd wordt. Het voorkomt dat het gesprek wordt vertroebeld door eerdere gebeurtenissen en de ideeën die je in het verleden over de ander hebt gevormd. Het huidige moment is het enige dat telt. Neem je het verleden mee, dan is het huidige gesprek geen nieuw gesprek maar een voortzetting van het oude. En ben je niet in het nu, maar in een voorzetting van de verleden tijd.

8.Neem een positieve luisterhouding aan

Mensen die goed luisteren nemen een positieve luisterhouding aan. Het werkt ook andersom. Een positieve luisterhouding maakt dat je beter gaat luisteren. Richt je dus naar je gesprekspartner en knik af en toe als teken dat je opneemt wat de ander zegt.

9.Luister visueel

We kennen het allemaal. Je leest een goed boek en in een mum van tijd vergeet je alles om je heen. Je wordt in het verhaal gezogen. Je brein koppelt beelden aan de scenes die de auteur beschrijft. Dankzij de film die zich in je hoofd afspeelt blijft het verhaal goed hangen. Zo werkt het ook met luisteren. Probeer voor je te zien wat de ander vertelt. Je kunt dit stimuleren door af en toe je ogen iets schuin naar links- of rechtsboven te draaien.

10.Spiegel

Wees je er bewust van dat mensen elkaar spiegelen. Als jij een open houding hebt, bereid bent om te luisteren, niet vooringenomen bent en dat toont, voelen anderen zich sneller geroepen om dat ook te doen.

11.Stel informatievragen

Toon zodra de ander is uitgesproken je interesse door vragen te stellen met betrekking tot zijn of haar verhaal. Waar zou je nog iets meer over willen weten? Wat begrijp je nog niet helemaal? Stel deze vragen. Je laat daarmee zien dat je oprecht geïnteresseerd bent.

12.Benoem overeenkomsten

Benoem de overeenkomsten die jij met de ander hebt. Welk deel uit zijn of haar verhaal onderschrijf je? Bevestig dit. Het heeft een positieve uitwerking op de ander én jezelf. Je focust je namelijk op wat jullie bindt in plaats van op wat jullie verdeelt. Verbinding is een positieve energie. En een eerste stap naar een oplossing die voor iedereen acceptabel is.

13.Stel inzichtvragen

Ben je (op bepaalde vlakken) een andere mening toegedaan dan jouw gesprekspartner? Stel dan inzichtvragen. Dit zijn vragen die de ander aansporen om na te denken over de juistheid van zijn of haar ideeën en deze te heroverwegen. Op die manier laat je iemand zelf tot conclusies komen. Dat heeft meer effect dan een ander vertellen dat hij of zij het in jouw ogen niet bij het rechte eind heeft.

14.Vraag wat de ander van jou zou willen

Vraag de ander wat hij of zij graag van jou zou willen. Ook daarmee geef je de boodschap dat je jouw gesprekspartner en diens verhaal serieus neemt. Dit zorgt voor een positieve sfeer waarin je nader tot elkaar kunt komen.

15.Geef jouw zienswijze in de ik-vorm

Na bovenstaande stappen in de praktijk gebracht te hebben, is het tijd geworden om jouw zienswijze te communiceren. Doe dit altijd in de ik-vorm. Zeg dus nooit: ‘Jij bent…’, of ‘jij doet…’ Maar: ‘Ik vind jouw gedrag…, enz’

16.Spreek visueel

Zie voor je wat je wilt vertellen en beschrijf dat. Zodat jouw gesprekspartner een film voorgeschoteld krijgt. Ons brein is dol op beelden. Jouw verhaal blijft zo beter hangen.

17.Spreek resoluut

Als je wilt dat jouw woorden impact hebben, spreek dan resoluut. Wie resoluut spreekt eindigt alle zinnen op lage toon of zacht. Wanneer je een zin eindigt op hoge toon, klinkt het namelijk als een vraag. En dus alsof je twijfelt aan je eigen woorden.

18.Vermijd twijfeltaal

Ook het gebruik van twijfeltaal maakt dat je niet resoluut over komt. Onder twijfeltaal vallen woorden als: eigenlijk, moeilijk en proberen. Ook jezelf als ‘je’ betitelen in plaats van ‘ik’ is een vorm van twijfeltaal. De zin: ‘Je voelt je niet prettig als iemand anders je niet laat uitpraten’, klinkt veel minder resoluut dan: ‘Ik voel me niet prettig als iemand anders mij niet  laat uitpraten’. De laatste zin heeft meer impact op je toehoorders.

19.Zeg nooit wat een ander ‘moet’ doen

Het woord ‘moeten’ werkt als een rode lap op een stier. Ga jezelf maar eens na. Als iemand je vertelt wat je moet doen, roept dat weerstand op en heb je de neiging om er tegen in verzet te komen. Gebruik in plaats daarvan termen als ‘je zou kunnen’, ‘je mag’, ‘het is mogelijk om’, enz.

20.Kijk een ander niet strak in de ogen

Elkaar recht in de ogen kijken wordt in onze maatschappij gezien als teken van beleefdheid. Het effect ervan is echter dat de ander spanning ervaart. Denk eens aan twee dieren. Als zij elkaar recht in de ogen kijken is dat een voorbode van vechten. Laat om een ontspannen gesprek te bevorderen jouw ogen over het hele gezicht van je gesprekspartner(s) gaan. Het lijkt op die manier alsof je iemand aankijkt zonder dat je de spanning oproept die het elkaar-recht-in-de-ogen-kijken teweeg brengt.

21.Presenteer uitdagingen in plaats van problemen

Wil je een probleem bespreken? Ben je het met een ander niet eens? Presenteer het als een uitdaging. Vertel je verhaal en vraag anderen om mee te denken en welke oplossing zij zien. Op die manier wordt een schijnbaar onontkoombaar probleem een vraagstuk dat samen opgelost kan worden.