Alles over assertiviteit

Wat is assertiviteit? Hoe herken je niet-assertief gedrag? En wat is het verschil tussen assertiviteit en agressie eigenlijk? In dit artikel lees je alles over assertiviteit!

Indeling:

Wat is assertiviteit?
Wat is sub-assertief gedrag?
Wat is agressief gedrag?
Passief agressief gedrag
Emotionele chantage
Frustratieagressie
Doelgerichte of instrumentele agressie
De gevolgen van niet assertief gedrag
Gevolgen van agressief gedrag
Gevolgen van assertief gedrag
Mini-training assertiviteit

Wat is assertiviteit?

Het woord assertiviteit is ontleend aan het Engelse assertive, wat ‘het hebben van een sterk zelfvertrouwen’, betekent. Assertief zijn uit zich in het opkomen voor jezelf, jouw mening, standpunten en ideeën, terwijl je jouw gesprekspartner in z’n waarde laat. Het levert een win-win situatie op. Maar als je verlegen bent, introvert, onzeker, of agressief, is het moeilijk om assertief gedrag te vertonen en op een assertieve wijze te communiceren. Je respecteert jezelf niet, of laat een ander niet in z’n waarde. Er is altijd een verliezer.

De tegenpool van assertief gedrag

De tegenpool van assertief gedrag wordt niet-assertief gedrag genoemd. Er zijn twee soorten niet-assertief gedrag:

Sub-assertief gedrag
Agressief gedrag

Wat is sub-assertief gedrag?

Je vertoont sub-assertief gedrag als je gemakkelijk over je heen laat lopen. Je mijdt conflicten en confrontaties. Je zegt wat anderen willen horen, doet wat anderen van je verwachten. Je emoties uit je niet en je laat je commanderen. Je zegt liever ‘Nee’ tegen jezelf dan tegen een ander.

Wat is agressief gedrag?

We weten allemaal dat een ander bedreigen of lichamelijk geweld toepassen valt onder agressief gedrag. Maar dit geldt ook voor geen respect hebben voor de mening van een ander. Of als je dominant bent, je stem verheft of schreeuwt. En ook als je anderen niet uit laat praten, niet luistert, of anderen beschuldigt.

Passief agressief gedrag

Agressie gaat niet altijd gepaard met ‘geweld’. Agressie kan ook passief zijn. Iemand die passief agressief gedrag vertoont, voelt zich een slachtoffer en ziet anderen als dader. Hij of zij probeert z’n zin te krijgen door passief verzet te plegen. Bijvoorbeeld door verplichtingen en afspraken niet na te komen. En excuses te gebruiken als: ‘Ik was het vergeten.’ Een ander voorbeeld is dat iemand de boel saboteert door te treuzelen en te vertragen. Ook anderen de schuld geven en manipulatie zijn vormen van passief-agressief gedrag.

Emotionele chantage

Emotionele chantage is een vorm van agressief gedrag. Het heeft alles te maken met iemand onder druk zetten door hem of haar een schuldgevoel op te dringen. Emotionele chanteurs dreigen dat ze je pijn of verdriet zullen doen. Ze spelen zelf het slachtoffer. En ze doen beloften, zolang jij maar gehoorzaamt. Vaak geven mensen een emotioneel chanteur zijn of haar zin. Om aan de druk te ontsnappen. Maar zodra je dit doet ontstaat er vaak een patroon dat zich blijft herhalen. Lees hier alles over manipulatie en emotionele chantage

Bekende uitspraken van emotionele chanteurs zijn:

Laat me niet in de steek, want anders…
Als je echt om me zou geven…
Kijk eens wat je me aandoet…
Jij bent de enige die mij kan helpen…
Na wat ik allemaal voor jou gedaan heb…

Frustratieagressie

Een ander woord voor frustratieagressie is emotionele agressie. Deze agressie komt voort uit een gevoel van machteloosheid. Het is een manier om je emotionele druk kwijt te raken. Vaak is deze vorm van agressie enorm heftig. Het is een uitbarsting. Frustratieagressie komt bijvoorbeeld voor als mensen niet meteen iets krijgen waarvan ze vinden dat ze er recht op hebben.

Doelgerichte of instrumentele agressie

Doelgerichte agressie is agressie met voorbedachte rade. Er is over nagedacht. Je gebruikt bewust agressie om iets voor elkaar te krijgen. Verbale bedreiging of bedreiging met geweld zijn instrumenten waarmee een doelgericht agressief persoon probeert zijn of haar zin te krijgen.

De gevolgen van niet assertief gedrag

De gevolgen van niet-assertief gedrag zijn uiteindelijk altijd negatief. Als je bijvoorbeeld sub-assertief bent en dus over je heen laten lopen, heb je nergens invloed op. Je praat niet mee en komt niet met eigen ideeën of suggesties. Je laat anderen bepalen wat er gebeurt en hoe zaken geregeld worden. Zelfs tot de rol die jij hierin speelt aan toe. En voegt je hier naar. Daardoor leidt je niet het leven dat jij graag wilt. Je doet voornamelijk wat anderen van je verwachten, zowel privé als in je werk.

Gevolgen van agressief gedrag

Als je agressief bent, behaal je op korte termijn regelmatig het resultaat dat jij voor ogen hebt. Op langere termijn heb je er echter niets aan. Je bederft met jouw agressieve gedrag bijvoorbeeld het werkplezier van collega’s en je zorgt voor spanning en stress. Mensen vinden je niet aardig en zullen minder snel geneigd zijn iets voor je te doen. Uiteindelijk zullen ze je het liefste mijden.

Gevolgen van assertief gedrag

Het is belangrijk om aan je assertiviteit te werken. Omdat je als je assertief bent, gelukkiger bent, zowel in je werk als in je privéleven. En keuzes durft te maken die goed zijn voor jezelf. En daarbij ook rekening houdt met anderen. Daardoor kun je meer betekenen voor anderen en dat geeft veel voldoening. Wie assertief is heeft minder last van stress, voelt zich gelukkiger en functioneert beter.

Mini-videotraining assertiviteit

Bekijk ook de mini-training ‘Zo word jij assertiever’ hieronder. Aan bod komt onder meer:

*Assertief zijn, hoe doe je dat nou in de praktijk? (Met voorbeelden.)
*Kun je ook té assertief zijn?
*Hoe vergroot je je zelfvertrouwen?
*En hoe motiveer je jezelf?
*We doen voor hoe je assertief reageert in situaties die je vast herkent en waarin een assertieve opstelling van je wordt gevraagd. Neem bijvoorbeeld een gesprek met je baas over salarisverhoging… Super eng en super spannend. In de video zie je hoe je dit doet.